علت به وجود آمدن کیست کلیه

کلیه ها دو اندام لوبیایی شکل هستند که در پشت احشای شکمی و زیر قفسه ی سینه قرار دارند. قبل از اینکه مواد زائد از طریق ادرار کردن از بدن خارج شوند، کلیه ها خون را از مواد زائد تصفیه می کنند. کلیه ها در تنظیم فشار خون و مدیریت عملکرد بسیاری از عوامل دیگر در بدن، نقش دارند. یافتن یک کیست در کلیه می تواند جدی به نظر بیاید؛ اما در بسیاری از موارد کیست های ساده کلیوی عوارضی ایجاد نکرده و عملکرد کلیه را به هیچ نحوی تحت تأثیر قرار نمی دهند. اگر کیست های کلیوی بیش از حد بزرگ شوند، ممکن است عفونی، دردناک و سبب به وجود آمدن علائمی دیگر شوند. کیست های ساده کلیوی با کیست هایی که ناشی از بیماری کلیه پلی کیستیک هستند، تفاوت دارند. بیماری کلیه پلی کیستیک وضعیتی ژنتیکی است که می تواند سبب ایجاد کیست های متعدد و بزرگ شدن کلیه ها شود و عملکرد کلیه ها را تحت تأثیر قرار دهد.

علل کیست کلیه

هنوز مشخص نیست چه چیزی باعث تشکیل کیست کلیه می‌شود. یک نظریه می‌گوید کیست کلیه زمانی رشد می‌کند که لایه سطحی کلیه ضعیف شده و کیسه (دیورتیکول) تشکیل می‌شود. سپس این کیسه پر از مایع شده، از کلیه جدا شده و به شکل یک کیست درمی‌آید. هرکلیه تقریباً دارای یک میلیون لوله کوچک است و کار جمع‌‌آوری زهراب را انجام می‌دهند. ممکن است کیست‌ها زمانی رشد کنند که یکی از این لوله‌ها مسدود، متورم و حاوی مایع شود. هرچه سن بالاتر می‌رود احتمال شکل گرفتن کیست کلیه نیز بیشتر می‌شود. حدوداً 25 درصد افراد تا سن 40 سالگی کیست کلیه خواهند داشت. تا 50 سالگی این درصد در افراد به 50 افزایش خواهد یافت. مردان بیشتر از زنان در معرض ریسک رشد کیست کلیه قرار دارند. به نظر نمی‌رسد عواملی همچون رژیم غذایی و سبک زندگی تأثیری بر ریسک تشکیل این نوع کیست‌ها داشته باشند.

علائم کیست کلیه

علائم کیست کلیه شامل موارد زیر می‌شود:

• تب
• احساس درد در قسمت فوقانی شکم
• ادرار تیره
• احساس درد در پشت یا پهلو
• عدم کنترل فشار خون
• بی اشتهایی
• خون ادراری
• کاهش وزن

انواع کیست کلیه

سه نوع اصلی بیماری‌های کیستی کلیوی شامل موارد زیر می‌باشند:

• بیماری کلیه پلی‌کیستیک (PKD)

بیماری کلیه پلی‌ کیستیک معمولاً ارثی می‌باشد. ژن‌های معیوب باعث رشد کیست در کلیه‌ها می‌شوند. در این حالت در هر دو کلیه کیست ایجاد می‌شود؛ ولی امکان دارد کیست در یکی از کلیه‌ها زودتر ایجاد شود. این بیماری یکی از دلایل شایع نارسایی کلیوی می‌باشد و به طور یکسان هم در مردان و هم در زنان در تمامی نژادها بروز می‌کند. در حال حاضر درمانی برای بیماری کلیه پلی‌کیستیک وجود ندارد؛ ولی پزشکان به منظور جلوگیری از رشد کیست و بهبود عملکرد کلیه در حال انجام تحقیق در مورد این بیماری هستند.

• بیماری کلیه کیستیک مدولاری (MCKD)

کیست‌های مدولاری در بخش داخلی (مدولا) کلیه ایجاد می‌شوند. کلیه در اثر نازک شدن بخش داخلی تحلیل پیدا می‌کند. این بیماری معمولاً در افراد بین 20 تا 50 سال باعث نارسایی کلیوی می‌شود. در برخی از موارد، هیچ سابقه خانوادگی وجود ندارد. این حالت می‌تواند نشان‌دهنده جهش ژنتیکی باشد. این بیماری مشابه بیماری نفرونوفتیزیس نوجوانی می‌باشد.

• بیماری کلیه اسفنجی مدولاری

در بیماری کلیه اسفنجی مدولاری، کیست در مجرای جمع‌کننده ادرار و توبول‌های یک یا هر دو کلیه ایجاد می‌شود. امکان دارد این بیماری مادرزادی باشد و در برخی از موارد عوامل ارثی باعث بروز این بیماری می‌شوند. این که جهش ژنتیکی باعث این بیماری می‌شود و یا عوامل مادرزادی در بروز این بیماری دخیل هستند، هنوز به طور کامل مشخص نمی‌باشد. علت اصلی ایجاد بیماری کلیه اسفنجی شناخته شده نمی‌باشد و درمانی برای این بیماری وجود ندارد. این بیماری به ندرت باعث نارسایی کلیوی می‌شود. البته امکان دارد نارسایی کلیوی در اثر عفونت‌های مکرر یا سنگ کلیه ایجاد شود.

تشخیص کیست کلیه

بسته به نوع بیماری کیستی کلیوی، پزشک از آزمایش‌های مختلفی استفاده می‌کند. معمولاً آزمایش‌های تشخیصی شامل موارد زیر می‌باشند:

1. معاینه بدنی به منظور تشخیص فشار بالای خون و یا بزرگ شدن کلیه‌ها
2. آزمایش ادرار به منظور بررسی وجود خون یا پروتئین در ادرار
3. آزمایش خون جهت ارزیابی عملکرد کلیه
4. سونوگرافی کلیه: این روش با استفاده از امواج صوتی جهت تشخیص کیست در کلیه به کار برده می‌شود. سونوگرافی حتی برای تشخیص کیست‌های کوچک نیز بسیار مناسب می‌باشد.
5. توموگرافی رایانه‌ای (سی تی اسکن) و تصویربرداری تشدید مغناطیسی (ام آر آی): این دو روش برای تشخیص کیست‌های بسیاری کوچک به کار برده می‌شوند. در صورتی که نتیجه ناشی از سونوگرافی قطعی نباشد و یا به اطلاعات بیشتری نیاز باشد از این دو روش استفاده می‌شود.
6. آزمایش ژنتیکی: از این روش معمولاً برای بررسی اختلال‌ها و بیماری‌های موجود در بین افراد خانواده استفاده می‌شود.

عوارض کیست کلیه

معمولاً کیست ها مشکلی ایجاد نمی کنند. با این حال، گاهی اوقات می توانند منجر به عوارضی شوند، از جمله:

1. عفونت در کیست
2. ترکیدن کیست
3. انسداد ادرار از کلیه
4. فشار خون بالا
5. کلیه پلی کیستیک با گذشت زمان می تواند به کلیه ها آسیب برساند. تقریباً نیمی از افراد مبتلا به این بیماری در سن ۶۰ سالگی دچار نارسایی کلیه می شوند.

انواع درمان کیست کلیه

اگر کیست ساده کلیه شما علامت خاصی نداشته باشد و عملکرد کلیه را مختل نکند، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. در عوض، پزشک ممکن است توصیه کند که یک آزمایش تصویربرداری مانند سونوگرافی را به صورت دوره ای انجام دهید تا بررسی شود که کیست کلیه شما بزرگ شده است یا تغییری نمی کند. اگر کلیه تغییر کند و منجر به بروز علائم شدید شود، ممکن است در آن زمان نیاز به درمان داشته باشید.

اسکلروتراپی

کیست های کلیوی که باعث علائم می شوند ممکن است نیاز به درمان داشته باشند، به ویژه اگر جریان ادرار یا خون را از طریق کلیه ها مسدود کنند. در این موارد، پزشک ممکن است تخلیه کیست را با استفاده از روشی به نام اسکلروتراپی توصیه کند. در طول اسکلروتراپی، پزشک از سونوگرافی برای هدایت سوزن به کیست استفاده می کند. کیسه مایعات با سوزن سوراخ شده و تخلیه می شود. در مرحله بعد، پزشك برای محكم كردن بافت اطراف، محلول نمكی را به آن ناحیه تزریق می كند تا از ایجاد كیست دیگر جلوگیری شود. این روش با استفاده از بی حسی موضعی و به صورت سرپایی انجام می شود.

جراحی برای برداشتن کیست

یک کیست بزرگ یا علامت دار که عملکرد کلیه را تحت تأثیر قرار می دهد ممکن است برای تخلیه و برداشتن آن نیاز به جراحی داشته باشد. این عمل تحت بیهوشی عمومی انجام می گیرد. جراحان اغلب کیست ها را از طریق چند برش کوچک به روش لاپاروسکوپی از بین می برند. آنها عمل جراحی را با استفاده از دوربین و ابزارهای کوچک انجام می دهند. ابتدا جراح کیست را تخلیه می کند. سپس دیواره های کیست را برش داده و می سوزانند.