رنال کولیک چیست؟

ادرار حاوی بسیاری از مواد معدنی و املاح محلول است. هنگامی که ادرار دارای سطوح بالایی از این مواد معدنی و نمک باشد، می‌تواند سنگ ایجاد کنید. سنگ‌های کلیه در ابتدا کوچک هستند اما می‌توانند از نظر اندازه بزرگ‌تر شوند، حتی ساختارهای توخالی داخلی کلیه را پر کنند. برخی از سنگ‌ها در کلیه باقی می‌مانند و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کنند. گاهی اوقات، سنگ کلیه می‌تواند از حالب، لوله بین کلیه و مثانه عبور کند. اگر سنگ به مثانه برسد، می‌تواند از طریق ادرار از بدن خارج شود. اگر سنگ در حالب گیر کند، جریان ادرار از کلیه را مسدود کرده و باعث درد می‌شود.

علائم رنال کولیک:

سنگ‌های کوچک ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکنند. سنگ‌های بزرگ‌تر می‌توانند باعث رنال کولیک شوند، به خصوص اگر حالب را مسدود کنند. علائم رنال کولیک عبارتند از:

• درد شدید در کنار بدن بین دنده‌ها و لگن یا در قسمت پایین شکم
• دردی که به کمر یا کشاله ران سرایت می‌کند
• حالت تهوع یا استفراغ

درد کولیک کلیوی اغلب به صورت موجی ظاهر می‌شود. این امواج می‌توانند از 20 تا 60 دقیقه طول بکشند.

سایر علائم رنال کولیک عبارتند از:

• درد هنگام ادرار کردن
• وجود خون در ادرار که ممکن است صورتی، قرمز یا قهوه‌ای باشد
• ادرار کدر یا بدبو
• شن یا تکه‌های ریز سنگ در ادرار
• نیاز فوری به ادرار کردن
• ادرار کردن بیشتر یا کمتر از حد معمول
• تب و لرز در صورت بروز عفونت

علل رنال کولیک:

رنال کولیک زمانی اتفاق می‌افتد که سنگی در مجاری ادراری، اغلب در حالب، گیر می‌کند. سنگ منطقه را کشیده و پهن کرده و باعث درد شدید می‌شود.

حدود 12 درصد از مردان و 6 درصد از زنان در طول زندگی خود به یک یا چند سنگ ادراری مبتلا می‌شوند. میزان کولیک کلیوی به دلیل تغییر در رژیم غذایی و عادات سبک زندگی ما در حال افزایش است.

چند عامل خطر ابتلا به سنگ‌های ادراری را افزایش می‌دهند، از جمله:

• رژیم غذایی سرشار از موادی که باعث تشکیل سنگ می‌شود، مانند اگزالات یا پروتئین
• سابقه خانوادگی یا شخصی سنگ‌ها
• کم‌آبی بدن به دلیل ننوشیدن مایعات کافی یا از دست دادن بیش از حد مایعات از طریق تعریق، استفراغ یا اسهال
• چاقی
• جراحی «بای پس» معده که باعث افزایش جذب کلسیم و سایر مواد تشکیل‌دهنده سنگ در بدن می‌شود.
• اختلالات متابولیک، بیماری‌های ارثی، پرکاری پاراتیروئید و سایر شرایطی که می‌توانند میزان مواد تشکیل‌دهنده سنگ را در بدن افزایش دهند.
• عفونت مجاری ادراری

انواع سنگ دستگاه ادراری:

پزشکان اغلب از آزمایش خون برای بررسی افزایش سطوح مواد تشکیل‌دهنده سنگ در بدن افراد استفاده می‌کنند. آزمایش تصویربرداری نیز می‌تواند به یافتن سنگ‌های مهم در دستگاه ادراری کمک کند، مانند عکسبرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن یا سونوگرافی.

درمان پزشکی اغلب به نوع سنگ بستگی دارد. انواع مختلفی از سنگ وجود دارد که عبارتند از:

• سنگ‌های کلسیمی: این‌ها رایج‌ترین انواع سنگ هستند و از اگزالات کلسیم تشکیل شده‌اند.
• سنگ‌های اسید اوریک: این سنگ‌ها زمانی ایجاد می‌شوند که اسید اوریک در ادرار متمرکز شود.
• سنگ‌های سیستین: سنگ‌های سیستین نادر هستند و به دلیل سیستینوری ایجاد می‌شوند.
• سنگ‌های استروویت: باکتری‌های موجود در دستگاه ادراری می‌توانند باعث ایجاد سنگ‌های استروویت شوند، اگرچه کمتر رایج هستند.

افراد مبتلا می‌توانند بیشتر سنگ‌های کوچک را از طریق ادرار دفع کنند. پزشکان هیدراتاسیون را توصیه می‌کنند و ممکن است برای کمک به فرد برای مقابله با درد، داروهای مسکن تجویز کنند.

درمان رنال کولیک:

طیف وسیعی از روش‌ها می‌تواند به فرد کمک کند تا سنگ‌های بزرگ‌تر را برداشته و کولیک کلیوی را تسکین دهد. این زوش‌ها شامل موارد زیر است:

• استخراج سنگ با هدایت اورتروسکوپی: در این روش جراحی تهاجمی پزشک یک اسکوپ نازک همراه با یک دوربین سبک و لامپ را به دستگاه ادراری فرد وارد می‌کند. استفاده از این به آن‌ها اجازه می‌دهد تا سنگ را پیدا کرده و از بین ببرند.
• سنگ شکنی برون بدنی با موج شوک (ESWL): یک درمان غیرتهاجمی است که طی آن امواج صوتی به سمت کلیه‌ها روانه می‌شود تا سنگ‌ها را به قطعات کوچک تقسیم کنند. سپس فرد می‌تواند این قطعات را از طریق ادرار دفع کند.
• نفرولیتوتومی از راه پوست: پزشکان معمولاً این روش را تحت بیهوشی عمومی انجام می‌دهند. آن‌ها یک برش کوچک در پشت فرد ایجاد می‌کنند تا به کلیه دسترسی پیدا کرده و با استفاده از یک دوربین روشن و ابزار جراحی کوچک سنگ را خارج می‌کنند.
• قرار دادن استنت: گاهی اوقات، پزشکان یک لوله نازک را در حالب فرد قرار می‌دهند تا به رفع انسداد و افزایش دفع سنگ کمک کند.
• جراحی باز: برخی از افرادی که نمی‌توانند سنگ‌ها را دفع کنند ممکن است به جراحی باز نیاز داشته باشند. با این حال این روش، مدت زمان بهبودی طولانی‌تری نسبت به سایر روش‌ها دارد. پزشکان اغلب سعی می‌کنند سنگ‌ها را بیرون بیاورند یا بشکنند تا فرد بتواند قبل از جراحی باز، آن‌ها را دفع کند.

درمان همچنین ممکن است شامل داروهایی باشد که به تسکین علائم یا کاهش تجمع سنگ کمک می‌کند. این درمان‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آنتی بیوتیک‌ها
• عوامل قلیایی کننده
• کورتیکواستروئیدها
• مسدود کننده‌های کانال کلسیم
• مسدود کننده‌های انتخابی آلفا-1

عوارض رنال کولیک:

رنال کولیک از علائم سنگ‌های ادراری است و عوارض خاص خودش را ندارد. اگر سنگ‌های ادراری درمان نشود، ممکن است عوارضی مانند عفونت دستگاه ادراری یا آسیب کلیه ایجاد کند.

جلوگیری از رنال کولیک:

برای جلوگیری از ابتلا به کولیک کلیوی در آینده، اقدامات زیر را برای جلوگیری از سنگ‌های ادراری انجام دهید:

• حداقل 8 تا 10 لیوان آب در روز بنوشید. همچنین مصرف نوشابه‌های گازدار را کاهش دهید، به خصوص آن‌هایی که حاوی اسید فسفریک هستند.
• میزان نمک را در رژیم غذایی خود کاهش دهید.
• مصرف پروتئین‌های حیوانی را از غذاهایی مانند گوشت قرمز، ماهی و تخم مرغ محدود کنید.
• مصرف غذاهای حاوی اگزالات بالا مانند اسفناج، آجیل و ریواس را محدود کنید.