علل و علائم تنگی مجرای ادرار در مردان

وظیفه اصلی مجرای ادرار در مردان و زنان دفع ادرار به خارج از بدن است. این لوله نازک نقش مهمی در انزال مردان نیز دارد. هنگامی که زخم ناشی از تورم، آسیب یا عفونت جریان ادرار را در این لوله مسدود یا کند می‌کند، تنگی مجرای ادرار نامیده می‌شود. برخی افراد همراه با تنگی مجرای ادرار احساس درد دارند.

عملکرد مجرای ادرار هنگام تخلیه ادرار:

ادرار موجود در مثانه از طریق مجرای ادرار تخلیه شده و از بدن خارج می‌شود (تخلیه ادرار). مجرای ادرار زن بسیار کوتاه‌تر از مجرای ادرار مردان است. در مردان، ادرار باید فاصله بیشتری از مثانه را از طریق آلت تناسلی طی کند.

در مردان، 1 تا 2 اینچ اول مجرای ادراری که ادرار از آن عبور می‌کند، مجرای ادرار خلفی نامیده می‌شود. مجرای ادرار خلفی شامل موارد زیر است:

• گردن مثانه (باز شدن مثانه)
• مجرای ادرار پروستات (قسمتی از مجرای ادرار در غده پروستات)
• مجرای ادرار غشایی
• ماهیچه‌ای به نام اسفنکتر ادراری خارجی

تنگی‌هایی که در 1 تا 2 اینچ اول مجرای ادراری که ادرار از آن عبور می‌کند رخ می‌دهد، تنگی خلفی نامیده می‌شود.

در مردان، 9 تا 10 اینچ نهایی مجرای ادرار، مجرای ادرار قدامی نامیده می‌شود. مجرای ادرار قدامی شامل موارد زیر است:

• مجرای ادرار پیازی (زیر کیسه بیضه و پرینه، ناحیه بین کیسه بیضه و مقعد)
• مجرای ادرار آلت تناسلی (در امتداد پایین آلت تناسلی)
• خروجی گوشتی (خروجی در نوک آلت تناسلی)

تنگی‌هایی که در 9 تا 10 اینچ آخر مجرای ادراری که ادرار از آن عبور می‌کند رخ می‌دهد، تنگی قدامی نامیده می‌شود.

علل تنگی مجرای ادرار:

مردان به دلیل طولانی‌تر بودن مجرای ادراری، بیشتر در معرض بیماری یا آسیب مجرای ادرار هستند. به همین دلیل، تنگی‌ها در مردان بیشتر دیده می‌شود. آن‌ها در زنان و نوزادان نادر هستند.

تنگی مجرای ادرار می‌تواند در هر نقطه از مثانه تا نوک آلت تناسلی رخ دهد. این باریک شدن، جریان ادرار را محدود یا کند می‌کند. برخی از دلایل رایج عبارتند از:

• ضربه به مجرای ادرار
• عفونت مانند یک بیماری مقاربتی
• آسیب ناشی از ابزارهای جراحی
• شرایطی که باعث تورم می‌شود

در بیشتر موارد، هیچ دلیلی پیدا نمی‌شود.

در بزرگسالان، تنگی مجرای ادرار اغلب به دلایل زیر است:

1. آسیب ناشی از افتادن روی کیسه بیضه یا پرینه
2. جراحی پروستات
3. دفع سنگ کلیه
4. کاتتریزاسیون ادرار
5. سایر ابزارهای جراحی

• تنگی مجرای ادرار خلفی:

تنگی‌های خلفی مجرای ادرار به دلیل آسیب مرتبط با شکستگی لگن است (به عنوان مثال، تصادف وسیله نقلیه). در این موارد مجرای ادرار مختل شده یا به طور کامل بریده شده و جدا می‌شود و ادرار نمی‌تواند دفع شود. یک کاتتر باید از طریق شکم به مثانه (لوله فوق شرمگاهی) یا از طریق آلت تناسلی به داخل مثانه قرار داده شود که اجازه می‌دهد تا ادرار تخلیه شود.

• تنگی مجرای ادرار قدامی:

تنگی مجرای ادرار قدامی ناشی از موارد زیر است:

• ضربه ناشی از آسیب استرادل (افتادن روی اجسام هنگامی که پاها در دو طرف قرار دارند)
• ضربه مستقیم به آلت تناسلی
• کاتتریزاسیون

علائم تنگی مجرای ادرار:

به عبارت ساده، مجرای ادرار مانند شلنگ باغچه است. هنگامی که در امتداد شیلنگ پیچ خوردگی یا باریک شدن وجود دارد، مهم نیست که چقدر کوتاه یا طولانی باشد، جریان کاهش می‌یابد. وقتی تنگی به اندازه کافی باریک باشد که جریان ادرار را کاهش دهد، علائمی خواهید داشت. مشکلات مربوط به ادرار کردن، عفونت‌های ادراری و تورم یا عفونت پروستات ممکن است رخ دهد. انسداد شدید که برای مدت طولانی ادامه دارد می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند.

برخی از علائم عبارتند از:

• ادرار خونی یا تیره
• خون در منی
• جریان ادرار آهسته یا کاهش جریان ادرار
• اسپری شدن جریان ادرار
• درد همراه با ادرار کردن
• درد شکم
• نشت مجرای ادرار
• عفونت مجاری ادراری در مردان
• تورم آلت تناسلی
• از دست دادن کنترل مثانه

تشخیص تنگی مجرای ادرار:

چندین آزمایش برای تعیین تنگی مجرای ادرار وجود دارد که شامل موارد زیر است:

1. معاینه بدنی
2. تصویربرداری مجرای ادرار (اشعه ایکس یا اولتراسوند)
3. اورتروسکوپی (برای دیدن داخل مجرای ادرار)
4. اورتروگرام رتروگراد

• اورتروسکوپی:

پزشک به آرامی یک اسکوپ کوچک، قابل خم شدن و روغن‌کاری‌شده (یک ابزار دید کوچک) را در مجرای ادرار قرار داده و به سمت تنگی حرکت می‌کند. این به پزشک اجازه می‌دهد تا ناحیه باریک شده را ببیند. این کار در مطب انجام می‌شود و به پزشک کمک می‌کند تا در مورد نحوه درمان تنگی تصمیم بگیرد.

• اورتروگرام رتروگراد:

از این تست برای مشاهده تعداد تنگی‌ها و موقعیت، طول و شدت آن‌ها استفاده می‌شود. این به عنوان یک روش اشعه ایکس سرپایی انجام می‌شود. رتروگراد در این مورد به معنای «در مقابل جریان» ادرار است. رنگ کنتراست (مایع قابل مشاهده در اشعه ایکس) به مجرای ادرار در نوک آلت تناسلی وارد می‌شود. هیچ سوزن یا کاتتر استفاده نمی‌شود. این رنگ به پزشک اجازه می‌دهد کل مجرای ادرار را ببیند و ناحیه باریک شده را مشخص می‌کند. می‌توان آن را با اورتروگرام انتگراد ترکیب کرد (آنتگراد به معنای «با جریان ادرار» است). رنگی که از پایین وارد می‌شود، مجرای ادرار را تا ناحیه آسیب‌دیده پر می‌کند. رنگی که از بالا وارد می‌شود، مثانه و مجرای ادرار را تا انتهای تنگی پر می‌کند. این آزمایش‌ها با هم به پزشک اجازه می‌دهند تا خلأ برنامه‌ریزی برای جراحی را پیدا کند.

همچنین، اگر ضربه‌ای به مجرای ادرار وارد شده، ممکن است پس از درمان اورژانسی این روش اشعه ایکس را انجام دهید. رنگ کنتراست را می‌توان از طریق کاتتری که برای بهبودی قرار داده شده تزریق کرد.

پیشگیری از تنگی مجرای ادرار:

1. خودداری از آسیب به مجرای ادرار و لگن
2. مراقبت از کاتتریزاسیون

• استفاده از ژل روان‌کننده
• استفاده از کوچک‌ترین کاتتر ممکن

3. اجتناب از عفونت‌های مقاربتی

• سوزاک زمانی شایع‌ترین علت تنگی بود.آنتی بیوتیک‌ها به جلوگیری از این امر کمک کرده‌اند
• کلامیدیا در حال حاضر شایع‌ترین علت است
• با استفاده از کاندوم یا با اجتناب از رابطه جنسی با شریک آلوده می‌توان از عفونت جلوگیری کرد.
• در صورت بروز مشکل، آنتی بیوتیک مناسب را زودتر مصرف کنید. تنگی مجرای ادرار مسری نیست اما عفونت‌های مقاربتی مسری هستند

درمان تنگی مجرای ادرار:

درمان تنگی مجرای ادرار به محل وقوع، علائمی که ایجاد می‌کند و سلامت کلی فرد بستگی دارد. اگر فردی علائم قابل توجهی نداشته باشد، پزشک ممکن است انتظار مراقبت را برای دیدن بهبودی آن توصیه کند.

اگر فردی احتباس ادرار قابل توجهی داشته باشد، پزشک ممکن است تعبیه یک کاتتر مخصوص به نام «سوپراپوبیک» را توصیه کند. این کاتتری است که پزشکان در صورتی که نتوانند کاتتر ادراری را از طریق مجرای ادرار وارد کنند از آن استفاده می‌کنند. در عوض، کاتتر از طریق شکم، بالای استخوان شرمگاهی به مثانه می‌رود.

نمونه‌هایی از درمان‌های دیگر برای تنگی مجرای ادرار عبارتند از:

• اتساع: اتساع تنگی مجرای ادرار شامل قرار دادن دستگاه‌های مخصوص برای بزرگ شدن تنگی با کشش تدریجی است. پزشکان اغلب این روش را به عنوان گام اولیه توصیه می‌کنند، زیرا دارای کم‌ترین میزان تهاجم است و می‌تواند هم برای مردان و هم برای زنان موثر باشد.
• اورتروتومی: این روش شامل برش جراحی با لیزر یا اسکالپل مخصوص با هدایت اورتروسکوپی است.
• برداشتن با جراحی باز: این روش تهاجمی‌ترین روش برای اصلاح تنگی مجرای ادرار است که شامل برداشتن آن‌ها از طریق جراحی و به طور بالقوه استفاده از پیوندها یا سایر روش‌های بازسازی مجرای ادرار است.

تنگی مجرای ادرار حتی پس از درمان ممکن است دوباره رخ دهد. اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است فرد به مداخلات جراحی بعدی نیاز داشته باشد.