جراحی پروستات به روش رادیکال پروستاتکتومی

غده پروستات در لگن مردان و زیر مثانه قرار دارد. پروستات مجرای ادرار را که ادرار را از مثانه به آلت تناسلی منتقل می کند احاطه کرده است. بیماری های خفیف مربوط به پروستات معمولاً با استفاده از داروهای مخصوص قابل درمان هستند؛ اما برخی از بیماری های هایپرپلازی و سرطان پروستات نیاز به جراحی دارند. پزشک معالج با توجه به نوع بیماری و سرطان و عوامل مؤثر دیگر که می توانند برای بیمار خطرساز باشند، اقدام به انتخاب یک روش برای درمان می نماید. پروستاتکتومی یک عمل جراحی برای برداشتن بخش یا کل غده پروستات است و معمولاً به عنوان درمانی برای سرطان پروستات استفاده می شود.

پروستاتکتومی می تواند بسته به شرایط فرد از چند طریق انجام شود. پروستاتکتومی رادیکال نوعی جراحی برای برداشتن کل غده پروستات و غدد لنفاوی اطراف آن برای درمان افراد مبتلا به سرطان پروستات است. جراح می تواند پروستاتکتومی رادیکال را با استفاده از تکنیک های مختلف انجام دهد.

علت سرطان پروستات

بر اساس گفته webMD، علل سرطان پروستات به طور دقیق نامشخص است؛ اما پزشکان می‌دانند که سرطان هنگامی آغاز می‌شود که برخی از سلول‌های پروستات از حالت طبیعی خارج می‌شوند. این اختلال احتمالاً بر اثر جهش در DNA برخی سلول‌ها و در نتیجه آن رشد و تقسیم سریع‌تر آنها شروع می‌شود و سپس با مرگ سلول‌های طبیعی و تجمع سلول‌های غیرطبیعی نامیرا توده‌ای تشکیل می‌شود که به آن تومور می‌گوییم. این سلول‌های تومورال می‌توانند تا حدی رشد کنند که به بافت‌های اطراف تهاجم پیدا کنند. همچنین برخی از این سلول‌ها ممکن است جدا شده و به سایر نقاط بدن رفته و باعث متاستاز سرطان شوند.

عوامل خطر سرطان پروستات

عوامل خطر ایجاد سرطان پروستات هستند که احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش می‌دهند:

• سن: با افزایش سن احتمال ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد. با افزایش سن بیش از ۵۰ احتمال سرطان پروستات به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.
• نژاد: دیده ‌شده ‌است که به دلایل نامشخص احتمال ابتلا به این بیماری در مردان سیاه‌پوست بیش از سایر مردان است؛ بنابراین نژاد از دلایل ابتلا به سرطان پروستات است.
• سابقه خانوادگی: اگر در خانواده مردی مبتلا به سرطان پروستات شود، خطر ابتلا در سایر مردان خانواده افزایش می‌یابد. همچنین سابقه خانوادگی وجود ژن‌هایی که احتمال سرطان سینه را افزایش می‌دهند (BRCA1 یا BRCA2) یا سابقه خانوادگی نزدیک سرطان سینه‌، احتمال ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.
• رژیم غذایی: با وجودی‌که علت این ارتباط نامشخص است دیده شده‌است که سرطان در کشورهایی که مصرف گوشت و لبنیات پرچرب بالا است بیشتر دیده می‌شود. همچنین رژیم غذایی که میوه و سبزیجات کمی داشته باشد خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
• چاقی: مردان چاقی که سرطان پروستات در آنها تشخیص داده می‌شود با احتمال بیشتری دچار انواع پیشرفته هستند که به درمان به سختی پاسخ می‌دهند.
• برخی عوامل از جمله سیگار کشیدن، التهاب پروستات، بیماری‌های منتقله از راه جنسی، وازکتومی و مواجهه با برخی مواد شیمیایی، نیز به عنوان عوامل خطر ابتلا به سرطان مطرح هستند؛ اما هنوز تأثیر آنها به طور دقیق مشخص نشده‌است.

علائم سرطان پروستات

متأسفانه سرطان پروستات علائم زودرسی ندارد که به‌ وسیله آنها بتوانیم به سرطان پروستات مشکوک شویم و در مراحل اولیه، آن را تشخیص دهیم. اطراف توده‌ی سرطانی هیچ عضو حساسی از بدن وجود ندارد که با بزرگ شدن توده‌ی سرطانی به آن فشار بیاید و باعث درد شود، به همین دلیل ممکن است بیماری حتی سال‌ها بدون علامت باقی بماند. در برخی از بیماران ممکن است سرطان پروستات با علائم زیر همراه باشد. در صورت مشاهده آنها بهتر است به پزشک مراجعه کنیم:

1. تکرر ادرار، به خصوص در شب
2. سختی آغاز یا قطع دفع ادرار
3. جریان ضعیف یا قطره قطره ادرار
4. وجود خون در ادرار یا خون در منی
5. احساس فشار یا درد در مقعد
6. درد یا سفتی در پایین کمر، لگن یا ران
7. دفع دردناک یا سوزناک ادرار
8. انزال دردناک

دلایل انجام جراحی پروستات به روش رادیکال پروستاتکتومی

پروستاتکتومی جهت درمان بزرگی خوش‌خیم پروستات شامل جراحی پروستاتکتومی باز ساده می‌باشد. این جراحی علائم ادراری و عوارض ناشی از انسداد جریان ادرار در اثر BPH را برطرف می‌کند. این علائم عبارتند از:

• تکرر ادرار ، نیاز فوری به ادرار
• مشکل در شروع ادرار
• ادرار آهسته (طولانی مدت)
• افزایش تعداد دفعات ادرار در شب
• منقطع بودن جریان ادرار
• عدم توانایی در خالی کردن کامل مثانه
• عفونت مجرای ادرار
• ناتوانی در ادرار

انواع جراحی پروستات به روش رادیکال پروستاتکتومی

روش‌های مختلفی برای جراحی پروستات وجود دارد، جراح روش مناسب را با توجه به عارضه موجود توصیه می‌کند:

پروستاتکتومی رادیکال

پروستاتکتومی رادیکال عملی است که در آن کل غده پروستات و غدد لنفاوی اطراف آن برداشته می‌شود تا سرطان پروستات موضعی درمان شود. عمل جراحی پروستات رادیکال به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم:

• پروستاتکتومی رادیکال روباتیک: جراح برش‌های کوچکی را در پایین شکم ایجاد می‌کند و غده پروستات را از راه این برش‌ها بیرون می‌آورد. جراح، عمل را با وسایلی انجام می‌دهد که به دستگاه مکانیکی رایانه‌ای (روبات) متصل است. دستگاه روباتیک، واکنش دقیق‌تری را نسبت به حرکت دست جراح ممکن می‌کند.
• پروستاتکتومی رادیکال باز: جراح معمولاً برشی را در پایین شکم ایجاد می‌کند و پروستات را خارج می‌کند. این روش جراحی رتروپوبیک نیز گفته می‌شود.
• پروستاتکتومی رادیکال لاپاروسکوپی : جراح برش‌های کوچکی را در پایین شکم ایجاد می‌کند و وسایل خاصی را از راه این برش‌ها وارد بدن می‌کند تا بتواند پروستات را خارج کند.

مراقبت قبل و بعد از جراحی رادیکال پروستات

پیش از جراحی ممکن است پزشک بخواهد آزمایشی را انجام دهد که از یک اسکوپ برای دیدن داخل مجرای ادرار و مثانه استفاده می‌شود ( سیستوسکوپی ). این آزمایش به پزشک اجازه می‌دهد تا اندازه‌ی پروستات را بررسی کرده و دستگاه ادراری را معاینه کند. پزشک همچنین ممکن است بخواهد آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش خون یا آزمایش‌هایی برای اندازه‌گیری پروستات و جریان ادرار را نیز انجام دهد. از دستورات پزشک درباره‌ی اقدامات پیش از درمان پیروی کنید. در ادامه برخی از موضوعاتی که باید با پزشک درباره‌ آنها بحث کنید ارائه می‌شوند:

• داروهای مصرفی: هر گونه داروی نسخه‌ای یا بدون نسخه یا مکمل‌های مصرفی خود را به پزشک خود بگویید. این امر به ویژه در صورتی که از داروهای رقیق کننده‌ی خون و داروهای ضد درد بدون نسخه مانند آسپرین استفاده می‌کنید، مهم است. جراح ممکن است از شما بخواهد که مصرف داروهایی که موجب افزایش خطر خونریزی می‌شوند را چند روز پیش از جراحی متوقف کنید.
• پرهیز از غذا خوردن پیش از جراحی: احتمالاً پزشک از شما می‌خواهد که پس از نیمه شب قبل از عمل از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید. در صبح روز عمل تنها داروهایی که پزشک تجویز کرده است را همراه با مقدار کمی آب مصرف کنید.
• آمادگی روده پیش از جراحی: ممکن است جراح از شما بخواهد که پیش از جراحی تنقیه انجام دهید. یک دستورالعمل در اختیار شما قرار داده می‌شود تا با توجه به آن صبح روز جراحی، عمل تنقیه را انجام داده و روده‌ی خود را پاک کنید.

پیش از به هوش آمدن از جراحی، جراح کاتتری را در آلت تناسلی شما قرار می دهد تا به تخلیه مثانه کمک کند. کاتتر باید یک تا دو هفته داخل آن بماند. ممکن است لازم باشد چند روزی در بیمارستان بمانید؛ اما به طور کلی می توانید بعد از ۱ الی ۴ روز به خانه بروید. همچنین پزشک یا پرستار به شما راهنمایی می کنند که چگونه کاتتر خود را کنترل کنید و از ناحیه جراحی خود مراقبت کنید.

1. هر ۴۵ دقیقه یک بار محل نشستن خود را تغییر دهید.
2. جای زخم ها را مرتباً تمیز کنید.
3. معاینات فیزیکی
4. انجام آزمایش PSA
5. یک هفته اول از رانندگی کردن اجتناب کنید.
6. تا دو ماه اول هیچگونه ورزش سنگین مجاز نمی باشد.
7. سعی کنید از پله ها بالا پایین نروید.
8. برای کاهش یبوست مصرف مایعات را در طول روز بالا ببرید.
9. برای جلوگیری از سوزش ادرار مدتی از خوردن فلفل و ادویه و ترشی پرهیز کنید.

عوارض جراحی پروستات رادیکال

پروستاتکتومی رادیکال علاوه بر عوارض متداول مربوط به تمام عمل‌های جراحی، با احتمال بروز عوارض خاص زیر نیز همراه است:

• خونریزی
• عفونت مجاری ادراری
• بی اختیاری ادرار
• اختلال نعوظ (ناتوانی جنسی)
• آسیب دیدن رکتوم (راست روده): این عارضه نادر است.
• تنگی میزراه یا دهانه مثانه
• تشکیل شدن کیست حاوی لنف (لنفوسل)