ایمونوتراپی چیست؟

سلولهای سرطانی نوعی سلول‌های جهش یافته و پیشرفته هستند که توانایی بالایی در اختفا، مبارزه و ایجاد اختلال در سیستم ایمنی بدن دارند. البته سلول‌های ایمنی بدن نیز بسیار قدرتمند بوده و می‌توانند انواع بیماری‌ها، عفونت‌ها و سلول‌های مهاجم را از بین ببرند و حتی توانایی مقابله با سلول‌های سرطانی را نیز دارند؛ اما در بیشتر مواقع نمی‌توانند سلول‌های سرطانی را به عنوان سلول‌های مخرب و مهاجم تلقی کرده و واکنشی نسبت به آنها انجام دهند؛ زیرا سلول‌های سرطانی از بافت و سلولهای بدن ساخته شده‌اند و تطابق زیادی با دیگر سلول‌های بدن دارند. در گذشته تنها روش های شیمی درمانی و پرتو درمانی برای مقابله با سرطان به کار برده می‌شد. در این روش‌ها هدف اصلی، جلوگیری از تقسیم سریع سلولی است که باعث نابودی سلول‌های سالم و غیرمخرب بدن نیز می‌شود؛ اما در سالهای اخیر، ایمونوتراپی نیز مورد استفاده قرار گرفت. این روش درمانی با هدف قرار دادن ژن‌های خاص پروتئینی که باعث تولید سلول‌های سرطانی می‌شوند، با این بیماری مبارزه می‌کند. به همین دلیل می‌توان از این روش در درمان انواع سرطان‌ها نظیر سرطان‌های خون، ریه، پوست و مثانه استفاده کرد.

با استفاده از ایمنی درمانی‌، گلبول‌های سفید می‌توانند به راحتی سلولهای سرطانی را تشخیص داده و به مبارزه با آنها بپردازند. ایمونوتراپی یکی از جدیدترین روش‌های درمانی است که برای مقابله با سلول‌های سرطانی و درمان انواع سرطان‌ها، بیماری‌های التهابی، هپاتیت و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع روش درمانی تفاوت زیادی با دیگر روش‌های درمانی سرطان نظیر پرتودرمانی و شیمی درمانی دارد و عوارض کمتری نیز ایجاد خواهد کرد. ایمونوتراپی به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا بتواند سلول‌های سرطانی را شناسایی و با آنها مقابله نمایند. انجام این کار نیز بسیار راحت‌تر و مؤثرتر است؛ زیرا داروهای مورد استفاده در این روش از بافت‌های سیستم لنفاوی و گلبول‌های سفید ساخته شده است. در واقع ایمنی درمانی، نوعی روش درمان بیولوژیکی است و با استفاده از ارگانیسم زنده به مبارزه با سلول‌های سرطانی می‌پردازد.

کاربرد ایمونوتراپی در درمان سرطان

ایمنی‌درمانی در درمان انواع سرطان‌ها مانند سرطان پوست، مثانه، سرطان ریه، سرطان کبد، سرطان پروستات ، سرطان کلیه ، سرطان سر و گردن، سرطان سیستم لنفاوی و موارد دیگر موفقیت‌آمیز بوده است. البته همچنان نمی‌توان آن را به‌عنوان روش قطعی درمان دانست. عوامل مختلفی در میزان بهبودی بیمار مؤثر هستند. تمام بیماران سرطانی لزوماً واجد شرایط لازم برای درمان کامل نیستند. ساختار ژنی تومور، پیشرفت (stage) سرطان و واکنشی که بدن بیمار به درمان‌ها می‌دهد، تعیین می‌کند که روند درمان چطور پیش خواهد رفت. ایمونوتراپی در بسیاری از کشور‌های جهان به‌عنوان روشی مؤثر در درمان سرطان تائید شده است و برای بیماران تجویز می‌شود. این تأییدیه نتیجه‌ی سال‌ها بررسی و تحقیق است که اثربخشی ایمنی‌درمانی را ثابت می‌کند. در حال حاضر، ایمنی‌درمانی در بهبود وضعیت و نجات جان بسیاری از بیماران نقش دارد. دانشمندان هنوز از تمام قابلیت‌های ایمنی‌درمانی آگاه نیستند، بنابراین این شیوه راه زیادی برای تکامل و پیشرفت دارد. ایمنی‌درمانی می‌تواند بسیار مؤثرتر، قوی‌تر و شخصی‌سازی‌شده‌تر از دیگر روش‌ها باشد و با عوارض جانبی بسیار کمتری به بیماران ارائه شود.

مزایای ایمونوتراپی

• این روش درمانی در برخی از انواع سرطان ها تأثیر درمانی بیشتری دارند. مانند سرطان پوست که بیش از روش های شیمی درمانی یا پرتو درمانی به روش ایمنی درمانی پاسخ می دهد.
• یکی از بهترین روش های درمانی مکمل در کنار سایر روش های درمانی است. در برخی از موارد این روش را در کنار شیمی درمانی به کار می گیرند و روند درمان را بهبود می بخشند.
• ایمنی درمانی نسبت به سایر روش های درمانی از عوارض کمتری برخوردار است؛ زیرا که در این روش درمانی صرفاً سیستم ایمنی بدن مورد هدف است و عوارض چندانی در پی ندارد.
• بعد از انجام این روش درمانی احتمال این که دوباره سلول های سرطانی شکل بگیرند و این بیماری مجدد بازگشت داشته باشند بسیار کم است.

انواع ایمونوتراپی

چندین نوع ایمنی درمانی برای درمان سرطان استفاده می شود که عبارتند از:

• مهارکننده های چک پوینت ایمنی Immune checkpoint inhibitors، داروهایی هستند که چک پوینت های ایمنی را مسدود می کنند. این چک پوینت ها بخش نرمالی از سیستم ایمنی بدن هستند و از شدت واکنش های ایمنی جلوگیری می کنند. با مسدود کردن آنها، این داروها به سلول های ایمنی اجازه می دهند تا با شدت بیشتری به سرطان پاسخ دهند.
• درمان انتقال سلول های T، درمانی است که توانایی طبیعی سلول های T را برای مقابله با سرطان افزایش می دهد. در این روش درمانی، سلول های ایمنی از تومور شما گرفته می شوند. آنهایی که بیشترین فعالیت را در برابر سرطان دارند، در آزمایشگاه انتخاب شده یا تغییر داده شده اند تا بهتر به سلول های سرطانی حمله کرده، در دسته های بزرگ رشد کرده و از طریق سوزن به رگ تزریق شوند.
• آنتی بادی های مونوکلونال Monoclonal antibodies، پروتئین های سیستم ایمنی ایجاد شده در آزمایشگاه هستند که برای اهداف خاص روی سلول های سرطانی طراحی شده اند. برخی از آنتی بادی های مونوکلونال سلول های سرطانی را علامت گذاری می کنند تا توسط سیستم ایمنی بدن بهتر دیده شوند و از بین بروند. چنین آنتی بادی مونوکلونالی نوعی روش ایمونوتراپی است.
• واکسن های درمانی Treatment vaccines، از طریق تقویت پاسخگویی سیستم ایمنی بدن به سلول های سرطانی، علیه سرطان عمل می کند. واکسن های درمانی متفاوت از واکسن های پیشگیری کننده بیماری هستند.
• تعدیل کننده های سیستم ایمنی بدن Immune system، پاسخ ایمنی بدن را در برابر سرطان افزایش می دهند. برخی از این عوامل بر قسمت های خاصی از سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارند، در حالی که برخی دیگر به روشی کلی تر بر سیستم ایمنی بدن تأثیر می گذارند.

روش های انجام ایمونوتراپی

انواع مختلف ایمنی درمانی ممکن است به روش های مختلفی به بدن داده شوند که شامل موارد زیر می باشد:

• داخل وریدی Intravenous: ایمونوتراپی به طور مستقیم به داخل ورید می رود.
• به صورت دهانی Oral: ایمونوتراپی به صورت قرص یا کپسول به بیمار داده می شود.
• موضعی Topical: ایمونوتراپی به صورت کرم روی پوست مالیده می شود. این نوع ایمونوتراپی را می توان برای سرطان های پوست مورد استفاده قرار داد.
• Intravesical: ایمونوتراپی به طور مستقیم وارد مثانه می شود.

جلسات ایمونوتراپی

این که چند بار و چه مدت ایمونوتراپی دریافت کنید به موارد زیر بستگی دارد:

• نوع سرطان و میزان پیشرفت آن
• نوع ایمنی درمانی که دریافت می کنید.
• واکنش بدن نسبت به این درمان چه باشد.

ممکن است هر روز، هر هفته یا هر ماه یک جلسه برای تان مقرر شود. برخی از انواع ایمونوتراپی در چرخه های مختلف انجام می شود. چرخه به یک دوره درمان و پس از آن یک دوره استراحت اطلاق می گردد. دوره استراحت به بدن شما این فرصت را می دهد تا بهبود یابد، به ایمنی درمانی پاسخ دهد و سلول های سالم و جدید بسازد.

کاندید مناسب ایمونوتراپی

این روش بیشتر برای کسانی مناسب است که مبتلا به سرطان مثانه تهاجمی غیر ماهیچه ای با ریسک متوسط یا بالا باشند.

پزشکان معمولاً موارد زیر را مدنظر قرار می دهند:

• اندازه و تعداد تومورها
• ماهیت تهاجمی تومور
• درجه تومور یا تومورها (درجه بالا به معنای قدرت تهاجمی بالاتر است).
• عود کردن تومورها
• سلامت کلی بیمار
• کسی که سلامتی کافی دارد تا درمان های بیشتری بعد از شیمی درمانی دریافت کند مناسب دریافت مهارکننده های نقطه بررسی ایمنی خواهد بود (ایمونوتراپی درون وریدی).
• سرطان مثانه می تواند تهاجمی باشد، بنابراین هر چه بیمار زودتر ایمنی درمانی دریافت کند بهتر است.
• هنگامی که شخص بیش از حد مریض باشد، احتمال اثربخشی این درمان کمتر می شود.
• به این دلیل که ایمونوتراپی باعث تقویت سیستم ایمنی می شود، اشخاصی که ریسک بیماری های خودایمنی ندارند بهترین واکنش را خواهند داشت.

اقدامات قبل از ایمونوتراپی

قبل از انجام برخی از انواع ایمونوتراپی، ممکن است نیاز به انجام آزمایش هایی با استفاده از برخی از سلول های سرطانی یا نمونه خون داشته باشید. این برای این است که مشخص شود آیا درمان احتمالاً مؤثر است یا خیر. این آزمایش ها به دنبال تغییرات در پروتئین ها یا ژن های خاص هستند.

عوارض ایمونوتراپی

استفاده از روش‌های درمانی ایمونوتراپی همانند دیگر روش‌های درمانی، عوارض و پیامدهایی نیز به همراه دارد. البته نوع و شدت واکنش‌ها و عوارض احتمالی بسته به شدت بیماری و مقاومت بدن بیمار داشته و در همه بیماران استفاده کننده از این درمان یکسان نیست. همانطور که گفته شد، داروهای ایمونوتراپی، با هدف مهار کردن چک پوینت ها جهت بالاتر بردن شدت حملات گلبول‌های سفید ساخته شده‌اند. همچنین این داروها، پروتئین‌های PD-L۱ را مورد حمله قرار داده تا از تولید و تکثیر سلول‌های سرطانی پیشگیری نمایند. این دو عامل در دوره درمانی می‌تواند عوارض خفیف تا جدی در بیماران مختلف به وجود بیاورد. به طور میانگین، حدود ۲۰ درصد از بیماران درمان شده با روش‌های ایمنی درمانی، با عوارض شدیدی مواجه شوند. همچنین بین ۴۰ تا ۶۰ درصد از بیماران دچار عوارض جانبی متوسط خواهند شد. این عوارض حدود ۲ تا ۳ ماه بعد از شروع دوره درمانی نمایان می‌شود. اگر با نظارت‌ها و بررسی‌های مداوم و دقیق بتوان به طور زودهنگام عوارض را تشخیص داد، به راحتی می‌توان اثرات آنها را کاهش داده و از بروز مشکلات جدی پیشگیری کرد. از جمله رایج‌ترین عوارض دوره‌های درمانی ایمونوتراپی می‌توان به التهابات روده بزرگ، اسهال و استفراغ، تنگی نفس و سرفه‌های شدید، کم‌کاری یا پرکاری غده تیروئید، افزایش آنزیم‌های کبدی، خارش و التهاب پوست و … اشاره کرد.

• انواع بدخیمی های مثانه
  تاریخ انتشار : 1400-07-19تاریخ بروز رسانی : 1400-07-21


• روشهای جراحی سرطان مثانه کدامند؟
  تاریخ انتشار : 1400-08-15تاریخ بروز رسانی : 1400-08-21