درمان سرطان مثانه با ایمونوتراپی

زمانی که رشد سلول‌های بدن از کنترل خارج شود، فرد دچار سرطان می‌شود. در این شرایط بدن نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را حفظ کند و دچار عوارض متعددی می‌شود. رشد غیرطبیعی در سلول‌های مثانه نیز منجر به تشکیل تومور و سرطان مثانه می‌شود. ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی نوعی از درمان سرطان است که به سیستم ایمنی بدن شما کمک می کند تا با سرطان مقابله کند. ایمونوتراپی از گلبول های سفید خون و اندام ها و بافت های سیستم لنفاوی تشکیل شده است. ایمونوتراپی نوعی درمان بیولوژیکی است که از مواد ساخته شده از ارگانیسم های زنده برای درمان سرطان استفاده می کند. سیستم ایمنی سلاح قدرتمندی در برابر بیماری ها، عفونت ها و سلول های معیوب است. از آنجا که سلول های سرطانی سلول های جهش یافته بدن هستند، همیشه توسط سیستم ایمنی بدن به عنوان مهاجم شناخته نمی شوند. همچنین سلول های سرطانی چندین روش برای فرار، خاموش کردن یا غلبه بر عملکرد سیستم ایمنی دارند. ایمنی درمانی دسته بندی گسترده ای از درمان های سرطان است که برای تحریک سیستم ایمنی بدن برای شناخت بهتر و مقابله با سرطان طراحی شده است.

علل سرطان مثانه

همیشه دلیل بروز سرطان مثانه مشخص نمی‌باشد. سرطان مثانه با سیگار کشیدن، عفونت‌های انگلی، پرتو درمانی و قرارگیری در معرض مواد شیمیایی مرتبط است. سرطان مثانه زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های مثانه شروع به رشد غیر عادی می‌کنند. این سلول‌ها به جای اینکه مانند گذشته رشد کرده و تقسیم شوند، دچار جهش‌هایی می‌شوند که باعث رشد خارج از کنترل و عدم مرگ آنها می‌گردد. این سلول‌های غیر عادی یک تومور را تشکیل می‌دهند.

علائم سرطان مثانه

علائم و نشانه‌های سرطان مثانه ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• خون در ادرار (هماچوری): ممکن است ادرار به رنگ قرمز روشن باشد یا ادرار رنگ طبیعی داشته باشد؛ اما ممکن است در آزمایش میکروسکوپی ادرار، خون مشاهده شود.
• تکرر ادرار
• سوزش ادرار
• کمر درد
• درد لگن

عوامل خطر سرطان مثانه

برخی از عواملی که می‌توانند خطر بروز سرطان مثانه را افزایش دهند عبارتند از:

• سیگار کشیدن
• سن بالا
• درمان دیابت با داروی پیوگلیتازون
• سابقه فامیلی
• عفونت‌های مزمن دستگاه ادراری
• قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مورد استفاده در رنگرزی، پتروشیمی و صنایع لاستیک سازی
• استفاده از داروی شیمی درمانی سیکلوفسفامید

انواع سرطان مثانه

گونه‌های مختلفی از سلول‌های مثانه می‌تواند سرطانی شود. نوع سلولی که سرطان مثانه از آن شروع شده است، نوع سرطان مثانه را تعیین می‌کند. درمان مناسب با توجه به نوع سرطان انتخاب می‌شود. انواع سرطان مثانه به شرح زیر است:

• کارسینوم اوروتلیال: کارسینوم اورتلیال که در گذشته کارسینوم سلول ترانزیشنال گفته می‌شد، از سلول‌های پوشش دهنده‌ی داخل مثانه شروع می‌شود. سلول‌های اوروتلیال هنگام پر شدن مثانه، منبسط و هنگام خالی بودن مثانه، منقبض می‌شوند. این نوع سلول‌ها داخل میزراه و حالب نیز وجود دارند، بنابراین امکان تشکیل تومور در این ناحیه‌ها نیز وجود دارد.
• کارسینوم سلول سنگفرشی: کارسینوم سلول سنگفرشی پی‌آمد تحریک مزمن مثانه، به دلایلی همچون عفونت یا استفاده‌ی درازمدت از سوند ادراری است. این نوع سرطان مثانه در نقاطی از جهان که نوع خاصی از عفونت انگلی (شیستوزمیازیس) علت شایع عفونت‌های مثانه است، درصد شیوع بالاتری دارد.
• آدنوکارسینوم: آدنوکارسینوم از سلول‌های تشکیل دهنده‌ی غدد ترشح کننده‌ی مخاط در مثانه شروع می‌شود.

تشخیص سرطان مثانه

آزمایشات و روش هایی که برای تشخیص سرطان مثانه استفاده می شوند ، ممکن است شامل موارد زیر باشند :

• استفاده از یک محدوده برای بررسی قسمت داخلی مثانه (سیستوسکوپی)

برای انجام سیستوسکوپی پزشک یک لوله باریک و کوچک به نام سیستوسکوپ را از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می کند. سیستوسکوپ دارای یک لنز است که به پزشک این امکان را می دهد تا داخل مجرای ادرار و مثانه را ببیند و این ساختارها را از نظر علائم بیماری بررسی کند .

• برداشتن نمونه از بافت برای آزمایش (بیوپسی)

در طی سیستوسکوپی پزشک ممکن است ابزار ویژه‌ای را به مثانه منتقل کند تا یک نمونه سلول را برای آزمایش جمع کند . این روش را گاهی برداشتن تومور مثانه (TURBT) از مجاری ادرار نیز می نامند . این روش برای درمان سرطان مثانه نیز می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

• بررسی نمونه ادرار (سیتولوژی ادرار)

نمونه‌ ای از ادرار در زیر میکروسکوپ برای بررسی سلول‌های سرطانی در روشی به نام سیتولوژی ادرار تجزیه و تحلیل می شود.

• آزمایشات تصویربرداری

آزمایشات تصویربرداری مانند توموگرافی رایانه‌ای یا سی تی اسکن اوروگرام یا پیلوگرام ‏رتروگراد این امکان را به پزشک می دهند تا ساختارهای دستگاه ادراری را بررسی کند. در طی سی تی اوروگرام ماده حاجب تزریق شده به ورید در نهایت به کلیه‌ها ، حالب و مثانه می ریزد. تصاویر ایجاد شده توسط اشعه ایکس نمای مفصلی از دستگاه ادراری را فراهم می‌کند و به پزشک کمک می‌کند تا مناطقی را که ممکن است تحت تأثیر سرطان قرار گرفته باشند ، را شناسایی کند. پیلوگرام رتروگراد یک معاینه با اشعه ایکس است که برای بررسی دقیق دستگاه ادراری فوقانی مورد استفاده قرار می گیرد . در طی این آزمایش پزشک یک لوله نازک (کاتتر) را از طریق مجرای ادرار و مثانه رد می کند تا ماده حاجب را به حالب تزریق کند و در حالی که تصاویر اشعه ایکس گرفته می شود این رنگ به کلیه ها ریخته می شود .

عملکرد ایمونوتراپی در مقابل سرطان

سیستم ایمنی بدن به عنوان بخشی از عملکرد طبیعی خود، سلول های غیرطبیعی را شناسایی و نابود می کند و به احتمال زیاد، از رشد بسیاری از سرطان ها جلوگیری می نماید. به عنوان مثال، سلول های ایمنی گاهی در تومورها و اطراف آن یافت می شوند. این سلول ها که لنفوسیت های نفوذی به تومور یا TIL نامیده می شوند، نشانه پاسخ سیستم ایمنی به تومور است. افرادی که تومورهای آنها حاوی TIL است، وضعیت بهتری در مقایسه با افرادی دارند که تومورهای آنها حاوی TIL نیست. حتی اگر سیستم ایمنی بدن بتواند از رشد سرطان جلوگیری کرده یا رشد آن را کند نماید، سلول های سرطانی راههایی برای جلوگیری از تخریب شدن توسط سیستم ایمنی بدن دارند. به عنوان مثال، سلول های سرطانی ممکن است:

• تغییرات ژنتیکی داشته باشند که باعث شود کمتر در سیستم ایمنی بدن دیده شوند.
• در سطح خود پروتئین هایی داشته باشند که سلول های ایمنی را غیرفعال کند.
• سلول های طبیعی اطراف تومور را تغییر دهند تا در پاسخ سیستم ایمنی به سلول های سرطانی اختلال ایجاد کنند.
• این روش درمانی به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا بتواند عملکرد بهتری علیه سرطان داشته باشد.

انواع داروهای ایمونوتراپی

داروهای ایمونو تراپی را می توان به چند دسته تقسیم کرد که به طور خاص سیستم ایمنی بدن شما را هدف قرار می دهند.

1. مهار کننده وارسی ایمنی (Immune checkpoint inhibitors). این داروها ایست بازرسی ایمنی را مسدود می کنند. ایست های بازرسی ایمنی بخشی از پاسخ سیستم ایمنی طبیعی بدن هستند.
2. درمان انتقال سلول T (T-cell transfer therap). این نوع درمان توانایی سلول های T را در شناسایی و حمله سلول های سرطانی افزایش می دهد.
3. آنتی بادی های مونوکلونال. آنتی بادی های مونوکلونال پروتئین هایی هستند که به سلول های سرطانی متصل می شوند و آنها را برای سیستم ایمنی بدن شما مشخص می کنند.
4. واکسن های درمانی. واکسن های درمانی به تقویت پاسخ سیستم ایمنی بدن شما به سلول های سرطانی کمک می کنند.
5. تعدیل کننده های سیستم ایمنی. تعدیل کننده های سیستم ایمنی یا به طور کلی سیستم ایمنی بدن شما را تقویت می کنند و یا قسمت خاصی از سیستم ایمنی بدن را تقویت خواهند کرد.

ایمونوتراپی داخل مثانه چیست؟

ایمونوتراپی سرطان مثانه غالباً از راه میزراه مستقیماً داخل مثانه انجام می‌شود و درمان اصطلاحاً داخل مثانه‌ای است. یکی از داروهای ایمونوتراپی که برای درمان سرطان مثانه به کار برده می‌شود، باسیلوس کالمت ـ گرین (BCG) است. BCG واکسنی است که برای محافظت در برابر سل تزریق می‌شود. یکی دیگر از داروهای ایمونوتراپی یکی از انواع سنتزی اینترفرون است. اینترفرون پروتئینی است که سیستم ایمنی بدن آن را برای مقابله با عفونت تولید می‌کند. این نوع سنتزی که اینترفرون آلفا ـ 2b (اینترون A) گفته می‌شود، گاهی اوقات در ترکیب با BCG تجویز می‌شود. آتزولیزوماب (تسنتریک) داروی ایمونوتراپی جدیدی برای سرطان مثانه‌ی متاستاتیک یا پیشرفته‌ی موضعی است که به شیمی درمانی واکنش نداده است یا بعد از شیمی درمانی تشدید شده است. این داروی درون وریدی (IV) سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند که به تومور سرطانی حمله کند. محققین در حال بررسی مناسب بودن آتزولیزوماب به عنوان درمان خط اول برای بیماران مبتلا به سرطان مثانه‌ای هستند که نمی‌توانند شیمی درمانی انجام دهند.

ایمونوتراپی را می‌توان به روش‌های زیر انجام داد:

• مستقیماً وارد مثانه می‌شود: ایمونوتراپی داخل مثانه ممکن است پس از TURBT برای سرطان‌های کوچک مثانه که در لایه‌های عضلانی عمیق‌تر مثانه رشد نکرده‌اند، توصیه شود.
• از طریق ورید (داخل وریدی): ایمونوتراپی می‌تواند به صورت داخل وریدی برای سرطان مثانه که پیشرفته است یا پس از درمان اولیه عود می‌کند، انجام شود. چندین داروی ایمونوتراپی در دسترس است. این داروها به سیستم ایمنی شما کمک می‌کنند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده و با آنها مبارزه کند.

عوارض ایمونوتراپی

ایمنی درمانی نیز همانند دیگر روش های درمان مانند شیمی درمانی، درمان هدفمند، پرتودرمانی و ... می تواند عوارض جانبی ایجاد کند. بسیاری از آنها هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن نسبت به سرطان احیا شده و علیه سلول ها و بافت های سالم بدن عمل کند. افراد مختلف عوارض جانبی متفاوتی دارند. نوع عوارض جانبی و شدن آن بستگی به میزان سلامت شما قبل از درمان، نوع سرطان، پیشرفت سرطان، نوع ایمونوتراپی و دوز آن دارد. ممکن است برای مدت طولانی تحت ایمنی درمانی باشید و عوارض جانبی در هر مرحله در طول و بعد درمان رخ دهد. برخی از عوارض جانبی ایمنی درمانی شامل موارد زیر می باشد:

• درد
• تورم
• قرمزی پوست
• خارش
• جوش و دانه دانه شدن

ممکن است علائمی شبیه به آنفولانزا داشته باشید که شامل موارد زیر است:

• تب
• لرز
• ضعف
• سرگیجه
• حالت تهوع یا استفراغ
• دردهای عضلانی یا مفصلی
• خستگی
• سردرد
• مشکل تنفس
• فشار خون کم یا زیاد

دیگر عوارض جانبی ایمونوتراپی:

• تورم و افزایش وزن در اثر نگه داشتن مایعات
• تپش قلب
• اسهال
• خطر عفونت
• التهاب اندام
• گرفتگی سینوس

• با عوارض سرطان مثانه آشنا شوید
  تاریخ انتشار : 1402-04-14تاریخ بروز رسانی : 1402-04-24