چگونه از افتادگی مثانه جلوگیری کنیم؟

مثانه عضوی در ناحیه لگن است که وظیفه نگه داشتن ادرار را بر عهده دارد. ادرار در هنگام خروج از بدن از مثانه عبور کرده و از طریق پیشابراه از بدن خارج می شود. زمانی که عضلات کف لگن و تاندون های این ناحیه تحت فشار قرار گرفته و یا ضعیف شود، مثانه از محل اصلی خود پایین تر آمده و به سمت دیواره قدامی واژن نزول می کند. در ناحیه لگنی، اعضایی همانند رحم، مثانه و روده ها به وسلیه همان تاندون ها در محل طبیعی خود قرار گرفته اند و اگر لگن تحت فشار قرار گرفته و این تاندون ها ضعیف شود می تواند منجر به پایین آمدن مثانه یا افتادگی مثانه شود که با نام سیستوسل یا پروپلاس قدامی نیز شناخته می شود.

علل افتادگی مثانه

کف لگن شامل عضلات، رباط‌ها و بافت‌های اتصالی است که از مثانه و سایر اعضای لگن حمایت می‌کنند. ارتباط بین عضلات کف لگن و رباط‌ها، به‌عنوان نتیجه‌ای از آسیب‌های زایمان یا فشار مزمن بر عضلات کف لگن، می‌تواند در طول زمان ضعیف شود. هنگامی‌که این اتفاق می‌افتد مثانه پایین‌تر از حد نرمال می‌افتد و به سمت مهبل کشیده می‌شود. علل احتمالی افتادگی مثانه عبارتند از:

• بارداری و زایمان طبیعی
• اضافه‌وزن یا چاقی
• بلند کردن مکرر اجسام سنگین
• فشار هنگام دفع
• سرفه مزمن یا برونشیت

علائم افتادگی مثانه

در موارد خفیف افتادگی مثانه، ممکن است فرد متوجه علائم نشود؛ اما وقتی علائم و نشانه‌ها رخ می‌دهد، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• احساس فشار در لگن و واژن
• افزایش ناراحتی هنگام سرفه، کشش یا بلند کردن اجسام
• احساس خالی نشدن کامل مثانه بعد از ادرار کردن
• تکرر عفونت مثانه
• درد یا ریزش ادرار در طول مقاربت جنسی
• علائم و نشانه‌ها اغلب پس از مدت زمان طولانی ایستادن ظاهر می‌شوند و ممکن است هنگامی‌که شما دراز می‌کشید از بین بروند.

انواع افتادگی مثانه

افتادگی مثانه درجات مختلفی دارد که با توجه به شدت عارضه، پزشک برای بیمار روش درمانی مناسب را اتخاد خواهد کرد.

• درجه 1: در این حالت مثانه به میزان کمی در نزدیکی واژن قرار دارد. افرادی که مبتلا به درجه یک افتادگی مثانه هستند در واقع در مراحل ابتدایی بیماری قرار دارند.
• درجه 2: مثانه به سمت پایین حرکت زیادی داشته است و در ورودی مجرای واژن قرار گرفته است.
• درجه 3: درجه سه یا حالت شدید زمانی است که مثانه از مجرای واژن کاملاً بیرون زده باشد.

تشخیص افتادگی مثانه

افتادگی مثانه با بررسی سابقه‌ی پزشکی و معاینه‌ی لگن قابل تشخیص است. پزشک می‌تواند تشخیص بدهد افتادگی مثانه‌ تا چه حد جدی است و چه قسمت‌هایی از واژن‌ دچار افتادگی شده است. سایر تست‌های تشخیصی برای بررسی کف لگن نیز وجود دارند:

• سیستوسکوپی
• ارودینامیک یا نوار مثانه
• عکس با اشعه X
• سونوگرافی
• ام آر آی

درمان افتادگی مثانه

درمان‌های غیر جراحی

رحم بند یا شیاف مهبل وسیله‌ای است که در واژن قرار داده می‌شود تا مثانه را در جای خود نگه دارد. رحم بندها باید در فواصل زمانی مشخص بیرون آورده شده و تمیز شوند تا عفونت ایجاد نشود. بعضی از رحم بندها به نحوی طراحی و ساخته شده‌اند که فرد می‌تواند خودش رحم بند را خارج کرده و آن را تمیز کند. در مورد دیگر انواع رحم بند، پزشک باید رحم بند را خارج و آن را تمیز کند. معمولاً برای جلوگیری از ایجاد عفونت و آسیب به دیواره واژن، به همراه رحم بند از پماد استروژن نیز استفاده می‌شود.

ورزش‌های کگل

در افتادگی‌های خفیف تا متوسط، پزشک به بیمار توصیه می‌کند که حرکاتش را تغییر دهد، مثلاً اشیای سنگین بلند نکند و زور نزند. ممکن است پزشک انجام ورزش‌های کگل را توصیه کند. ورزش‌های کگل، ورزش‌هایی هستند که برای تقویت عضلات کف لگن استفاده می‌شوند. همچنین از ورزش‌های کگل به تنهایی یا به همراه دیگر روش‌های موجود برای درمان افتادگی‌های متوسط و خفیف مثانه استفاده می‌شود.

داروها

در افتادگی مثانه از داروهای جایگزین استروژن برای تقویت بافت واژن و بافت‌های اطراف آن استفاده می‌شود. درمان با داروهای جایگزین استروژن برای تمام افراد مناسب نیست (مانند افرادی که سرطان خاصی دارند). بدن خانم‌ها پس از یائسگی دیگر به طور طبیعی استروژن تولید نمی‌کند و در نتیجه عضلات واژن ضعیف می‌شوند. در افتادگی‌های خفیف مثانه، برای بهبود علائم افتادگی مانند ضعف واژینال یا بی اختیاری ادرار ، استروژن تجویز می‌شود. در مورد افتادگی‌های شدیدتر، درمان دارویی با دیگر روش‌های درمانی همراه می‌شود.

جراحی

معمولاً در افتادگی‌های شدید مثانه که به وسیله رحم بند درمان نمی‌شوند، بیمار به جراحی نیاز دارد. جراحی افتادگی مثانه از راه واژن انجام می‌شود و هدف از جراحی این است که مثانه در محل خود قرار گیرد. با ایجاد شکافی در دیواره‌ی واژن، مثانه در محل اصلی خود قرار داده می‌شود. سپس قسمت افتاده‌ی مثانه، بسته شده و دیواره واژن محکم می‌شود. بسته به روش مورد استفاده، جراحی تحت بیهوشی عمومی، منطقه‌ای و یا موضعی انجام می‌شود.

درمان‌های دیگر

برای درمان افتادگی مثانه و تقویت عضلات لگن از درمان فیزیکی، مانند تحریک الکتریکی و بیوفیدبک نیز استفاده می‌شود.

• تحریک الکتریکی: پزشک از یک پروب برای عضلات مورد نظر در واژن یا کف لگن استفاده می‌کند. پروب به وسیله‌ای متصل است که جریان الکتریکی کمی را به عضله فرستاده و عضله را منقبض می‌کند. انقباض به تقویت عضله کمک می‌کند. روش دیگر تحریک الکتریکی این است که به صورت مغناطیسی اعصاب پودندال (عصب شرمی) را از خارج بدن تحریک می‌کنند. این کار عضلات کف لگن را فعال کرده و به درمان بی اختیاری ادرار کمک می‌کند.
• بیوفیدبک: در بیوفیدبک از یک حسگر برای نمایش حرکات عضله واژن و کف لگن استفاده می‌شود. پزشک حرکاتی ورزشی برای تقویت عضلات داخل واژن یا کف لگن برای بیمار تجویز می‌کند. این حرکات ورزشی عضلات را تقویت کرده و علائم افتادگی مثانه را کاهش می‌دهد. در حین انجام حرکات ورزشی، حسگر موجود انقباضات عضلات را نمایش داده و پزشک با مشاهده تصاویر روی مانیتور متوجه می‌شود که حرکات ورزشی تا چه حد برای بیمار مفید هستند.

زمان مراجعه به پزشک

افتادگی شدید مثانه می‌تواند ناراحت‌کننده باشد و تخلیه مثانه را دشوار و منجر به عفونت آن می‌شود. در صورت مشاهده علائم یا نشانه‌هایی را که باعث ناراحتی می‌شود، به پزشک خود مراجعه کنید.

روشهای پیشگیری از افتادگی مثانه

• رژیم غذایی پر فیبر و مصرف روزانه مایعات می تواند به کاهش ریسک ابتلا به یبوست کمک کند که خود یکی از عوامل افتادگی مثانه است.
• در صورت ابتلا به یبوست مزمن باید به پزشک مراجعه کرد تا احتمال افتادگی مثانه کاهش یابد.
• وزنه برداری سنگین نیز با افتادگی مثانه مرتبط است و باید از آن دوری کرد.
• اضافه وزن نیز یکی عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به افتادگی مثانه است. کاهش وزن می تواند به جلوگیری از این مشکل کمک کند.

عوارض افتادگی مثانه

اگر این وضعیت وخیم شود اختلالات ادراری، ناراحتی‌ها و بی اختیاری های فشاری، نشت ادرار، خروج ادرار با عطسه و سرفه و زور زدن و… اتفاق خواهد افتاد.

• آیا التهاب مثانه خطرناک است؟
  تاریخ انتشار : 1400-10-25تاریخ بروز رسانی : 1400-11-21


• مثانه بیش فعال چیست و روش درمان آن چگونه است؟
  تاریخ انتشار : 1400-12-14تاریخ بروز رسانی : 1400-12-16


• سندروم مثانه دردناک چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-09-22تاریخ بروز رسانی : 1400-11-21


• مراقبت قبل و بعد از سیستوسکوپی
  تاریخ انتشار : 1401-09-18تاریخ بروز رسانی : 1401-09-28


• علت درد مثانه و تکرر ادرار
  تاریخ انتشار : 1401-01-25تاریخ بروز رسانی : 1402-04-30