چگونه از کیفیت عملکرد کلیه ها مطمئن شویم؟

کلیه ‌ها نقش اساسی در سالم نگه داشتن بدن ایفا می ‌کنند. وظیفه اصلی آنها فیلتر کردن مواد زائد از خون و فرستادن آنها از بدن در ادرار است. آسیب کلیوی می ‌تواند از فیلتر کردن ضایعات به درستی جلوگیری کند و آن را رها کند تا در بدن باقی بماند و موجب علائم خطرناک شود. باقی ماندن مواد زائد در بدن می تواند در هر قسمتی از بدن شروع به رسوب کرده و بیماری های مختلفی را ایجاد کند که شایع ترین این بیماری ها از خود کلیه شروع می شود و سنگ کلیه است. بیماری کلیوی اولیه، معمولاً علائم یا نشانه‌ خاصی ندارند و در بسیاری از موارد تا زمان وخیم شدن وضعیت کلیه، علائمی در فرد مشاهده نمی شود. تنها راه کشف بیماری های کلیوی، انجام آزمایش های عملکرد کلیه است. اگر شما ریسک فاکتور خاصی مانند سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری های کلیوی، دیابت، فشار خون بالا، بیماری های قلبی داشته باشید، مهم است که در انجام تست های روتین بررسی عملکرد کلیه دقت بیشتری داشته باشید. آزمایشات کلیه شامل موارد مختلفی می باشد که از نمونه خون و ادرار فرد برای بررسی میزان دفع و بازجذب مواد در کلیه مورد ارزیابی قرار می گیرند. هر کلیه سالمی در صورت داشتن عملکرد طبیعی خود از دفع برخی مواد جلوگیری کرده و برخی مواد را نیز تماماً از بدن دفع می کند. در صورت بروز مشکل در کلیه مقادیر این مواد در ادرار یا خون افزایش می یابد و از ارزیابی این مواد می توان به وجود مشکل در کلیه پی برد.

عملکرد کلیه

عملکرد کلیه به این صورت است که:

1. خون از طریق یک سرخرگ از قلب به کلیه وارد می شود.
2. خون با گذشتن از میلیون ها صافی کوچک، تمیز می شود.
3. مواد دفعی از طریق میزنای (حالب) عبور کرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می گردد.
4. خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ ها به جریان خون بر می گردد.
5. هنگامی که مثانه پر از ادرار می شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می شود.

کلیه ها هر ۲۴ ساعت جمعاً حدود ۲۰۰ لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند حدود ۲ لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی که باقیمانده یعنی حدود ۹۸ لیتر به بدن باز می گردد.

انواع بیماری کلیه

بیماری مزمن کلیه

شایع‌ترین شکل بیماری کلیوی بیماری مزمن کلیه است. بیماری مزمن کلیه یک بیماری طولانی مدت است که به مرور زمان بهبود نمی‌یابد و معمولاً در اثر فشار خون بالا ایجاد می‌شود. فشار خون بالا برای کلیه‌ها خطرناک است؛ زیرا می‌تواند باعث افزایش فشار به گلومرول‌ها شود. گلومرول‌ها رگ‌های خونی ریز در کلیه‌ها هستند که خون در آن تمیز می‌شود. فشار زیاد به مرور زمان به این عروق آسیب زده و عملکرد کلیه شروع به کاهش می‌کند. عملکرد کلیه در نهایت بدتر می‌شود تا جایی که کلیه‌ها دیگر نمی‌توانند کار خود را به درستی انجام دهند. در این حالت، فرد نیاز به انجام دیالیز دارد. دیالیز مایعات اضافی را فیلتر کرده و از خون خارج می‌کند. دیالیز می‌تواند به درمان بیماری کلیه کمک کند اما نمی‌تواند آن را درمان کند. پیوند کلیه با توجه به شرایط شما ممکن است گزینه درمانی دیگری باشد. دیابت نیز عامل اصلی بیماری مزمن کلیه است. دیابت نوعی بیماری است که قند خون را بالا می‌برد. افزایش سطح قند خون به مرور زمان باعث آسیب رسیدن به رگ‌های خونی کلیه می‌شود. این بدان معنی است که کلیه‌ها نمی‌توانند خون را به درستی تمیز کنند. نارسایی کلیه زمانی رخ می‌دهد که خون تمیز نشود و بدن شما از سموم پر شود.

سنگ کلیه

سنگ کلیه یکی دیگر از مشکلات کلیوی است و زمانی رخ می‌دهد که مواد معدنی و سایر مواد موجود در خون در کلیه متبلور شوند و توده‌های جامدی (سنگ) را تشکیل دهند. سنگ کلیه معمولاً هنگام ادرار از بدن خارج می‌شود. عبور سنگ از کلیه می‌تواند بسیار دردناک باشد، اما بندرت مشکلات جدی ایجاد می‌کند.

گلومرولونفریت

گلومرولونفریت التهاب گلومرول است. گلومرول‌ها ساختارهای بسیار كوچكی در کلیه‌ها هستند كه خون را فیلتر می‌كنند. گلومرولونفریت می‌تواند در اثر عفونت، داروها، یا ناهنجاری‌های مادرزادی (اختلالی که در طی تولد یا اندکی پس از تولد رخ می‌دهد) ایجاد شود و اغلب به خودی خود بهتر می‌شود.

بیماری کلیه پلی کیستیک

بیماری کلیه پلی کیستیک یک اختلال ژنتیکی است که باعث می‌شود تعداد زیادی کیست (کیسه‌های کوچک حاوی مایعات) در کلیه‌ها رشد کنند. این کیست‌ها می‌توانند در عملکرد کلیه‌ها اختلال ایجاد کرده و باعث نارسایی کلیه شوند. (توجه به این نکته ضروری است که کیست‌های کلیوی نسبتاً شایع بوده و تقریباً همیشه بی‌ضرر هستند؛ اما بیماری کلیه پلی کیستیک یک بیماری جداگانه و جدی‌تر است.)

عفونت ادراری

عفونت ادراری (UTIs) به عفونت‌های باکتریایی هر بخشی از دستگاه ادراری گفته می‌شود. عفونت در مثانه و مجرای ادرار شایع‌ترین نوع عفونت ادراری هستند. این بیماری به راحتی قابل درمان است و بندرت به مشکلات سلامتی بیشتری منجر می‌شود؛ اما این عفونت‌ها در صورت عدم درمان می‌توانند در کلیه‌ها گسترش یافته و باعث نارسایی کلیه شوند.

علائم بیماری کلیه

• پف یا ورم، به خصوص اطراف چشم‌ها و یا در صورت، ورم مچ پا، شکم، ران یا قوزک پا
• ادراری که حالت کف مانند دارد، رنگ قهوه ای یا قرمز در ادرار ( وجود خون در ادرار ).
• کاهش در مقدار ادرار
• مشکلات در زمان دفع ادرار، مانند احساس سوزش ادرار و یا تخلیه غیر عادی در طول ادرار، یا تغییر در دفعات ادرار، به خصوص در شب
• درد در نزدیکی کلیه
• فشار خون بالا

کاندید مناسب انجام آزمایش عملکرد کلیه

عواملی مانند فشار خون بالا، دیابت، بیماری‌های قلبی عروقی، چاقی، کلسترول بالا، یا سابقه خانوادگی بیماری کلیوی، احتمال اختلال کلیه را در فرد افزایش می دهد. اگر فردی این عوامل خطر یا همان ریسک فاکتورهای را داشته باشد، پزشک آزمایش های بررسی عملکرد کلیه را برای او درخواست می دهد. همچنین اگر فردی علائم و نشانه های بیماری ها و اختلالات کلیه را داشته باشد، آزمایش عملکرد کلیه برای او درخواست می شود.

انواع تست های عملکرد کلیوی

در درجه اول، آزمایشات عملکرد کلیوی برای شناسایی بیماری کلیوی برای تعیین مدیریت مناسب بیمار و جلوگیری از وخامت بیشتر عملکرد کلیه انجام می شود. نشانه های بیشتر در بیمارانی که بیماری کلیوی در آنها شناسایی شده است، سطح یا نوع بیماری کلیوی و نظارت بر پیشرفت بیماری کلیوی برای اطمینان از اینکه مدیریت بهینه رخ می دهد و برای نظارت بر پاسخ به مداخلات است. پزشک شما ممکن است یک یا چند نوع مختلف آزمایش عملکرد کلیه را تجویز کند. ممکن است آزمایشات خون برای عملکرد کلیه انجام دهید، مانند:

• نیتروژن اوره خون (BUN)

نیتروژن (ساخته شده از تجزیه پروتئین) در خون شما را اندازه گیری می کند.

• GFR تخمینی (eGFR)

1. نرخ فیلتراسیون را بر اساس سطح پروتئین، سن، جنسیت، اندازه و نژاد شما محاسبه می کند.
2. کراتینین سرم که نشان دهنده تجمع کراتینین، یک محصول زائد ناشی از تجزیه بافت عضلانی است.

• تصویربرداری

تصویربرداری ها به پزشک در شناسایی هر گونه تغییرات فیزیکی در کلیه ها مثل آسیب و جراحات یا سنگ کلیه کمک خواهند کرد.

1-سونوگرافی

در سونوگرافی از امواج صوتی بی ضرر برای عکسبرداری استفاده می شود. پزشک برای بررسی شکل و محل قرارگیری کلیه ها سونوگرافی تجویز می ‌کند. همچنین جهت تشخیص هرگونه تومور یا انسداد، سونوگرافی توصیه خواهد شد.

2-سی تی اسکن

سی تی اسکن از یک سری عکس اشعه ایکس برای خلق تصاویر سه بعدی از کلیه استفاده می کند. این شیوه به شناسایی تغییرات ساختاری یا تغییر شکل در کلیه کمک خواهد کرد.

3-بیوپسی (نمونه برداری)

در بعضی موارد پزشک بیوپسی کلیه انجام می دهد. این پروسه شامل ورود سوزنی کوچک به داخل کلیه و برداشتن بخشی از بافت کلیه است. سپس پزشک این بافت را به آزمایشگاه می فرستد. بیوپسی وقتی تجویز می‌ شود که بیماری ای خاص نیاز به تشخیص داشته و باید دید چگونه به درمان پاسخ می دهد. همچنین از بیوپسی برای تعیین پیشرفت بیماری کلیوی استفاده می شود.

• مراقبت قبل و بعد از سیستوسکوپی
  تاریخ انتشار : 1401-09-18تاریخ بروز رسانی : 1401-09-28


• احتباس ادرار و انسداد مجاری ادراری، علل و درمان
  تاریخ انتشار : 1401-03-18تاریخ بروز رسانی : 1401-03-19


• نکاتی برای بهبود سلامت کلی دستگاه ادرار
  تاریخ انتشار : 1400-12-20تاریخ بروز رسانی : 1400-12-25


• علت و درمان سوزش ادرار در آقایان
  تاریخ انتشار : 1401-01-31تاریخ بروز رسانی : 1401-02-01


• دلایل وجود خون در ادرار مردان
  تاریخ انتشار : 1400-12-01تاریخ بروز رسانی : 1400-12-02