سوزش ادرار از مهمترین علائم سنگ مثانه

سنگ مثانه یا سیستولیت نتیجه رسوب کردن مواد معدنی در مثانه است. این مواد در صورتی در مثانه جمع می‌شود که مثانه پس از ادرار کردن کاملاً تخلیه نشود. غلظت ادرار باقیمانده به تدریج افزایش می‌یابد و مواد معدنی موجود در محلول تشکیل کریستال می‌دهد. این سنگ‌ها گاهی بسیار کوچک هستند و به راحتی همراه با ادرار دفع می‌شوند؛ اما بعضی سنگ‌های مثانه در دیواره مثانه یا حالب (لوله کشیده شده از کلیه تا مثانه) گیر می‌کنند. سنگ گیر افتاده به تدریج کریستال‌های معدنی بیشتری را جذب می‌کند و بزرگ و بزرگتر می‌شود. ممکن است سنگ مدتی در مثانه باقی بماند و هیچ علامتی را ایجاد نکند. شکل سنگ‌ها با هم متفاوت است، بعضی تقریباً کروی شکل هستند و تعدادی شکل نامنظم دارند. بعضی سنگ‌های مثانه آنقدر کوچک هستند که با چشم غیرمسلح دیده نمی‌شوند، از طرف دیگر اندازه بعضی سنگ‌ها قابل توجه و بسیار بزرگ است. علل شایع برای سوزش ادرار، سنگ مثانه میباشد که اورولوژیست درمانگر بر اساس شک بالینی و سایر تست های تشخیصی درمان مناسب را تجویز خواهد کرد. سوزش ادرار به درد و سوزش مجرای ادرار در زمان ادرار کردن اطلاق میشود.

علل سنگ مثانه

سنگ مثانه هنگامی تشکیل می شود که ادرار در مثانه باقی مانده باشد. این امر همچنین می تواند به علت مصرف داروهایی که از تخلیه کامل ادرار جلوگیری می کنند به وجود آید. عواملی که می توانند مانع تخلیه کامل ادرار شوند عبارتند از:

• مثانه نوروژنیک: در صورتی که عصب هایی که به مثانه منتهی می شوند و سیستم عصبی دچار آسیب شده باشند، ادرار موجود در مثانه کاملاً تخلیه نمی شود.
• بزرگ شدن پروستات : در صورتی که پروستات بزرگ شود، به مثانه فشار وارد می آورد و در جریان ادرار اختلال ایجاد می کند و مقداری ادرار در مثانه باقی می ماند.
• وسایل پزشکی: سنگ مثانه می تواند به علت کاتتر و سایر وسایل پزشکی که ممکن است به مثانه برخورد کرده باشند ایجاد شود.
• التهاب مثانه: عفونت مجاری ادراری یا رادیو تراپی می تواند باعث التهاب مثانه شود.
• سنگ کلیه: سنگ مثانه می تواند به پایین مجرای ادرار حرکت کرده و اگر به اندازه ای بزرگ باشد که نتواند خود به خود دفع شود، در مثانه باقی مانده و جریان ادرار را مسدود می کند. سنگ های کلیوی بسیار رایج تر از سنگ های مثانه هستند.
• دیورتیکول مثانه: کیست ها می توانند درون مثانه تشکیل شوند. اگر کیست ها به اندازه زیادی رشد کنند، می توانند ادرار را نگه داشته و از تخلیه کامل مثانه جلوگیری کنند.
• سیستوسل : در زنان، دیواره مثانه ضعیف شده و به سمت واژن می رود. این می تواند بر جریان ادرار از مثانه تأثیر بگذارد.

علائم سنگ مثانه

علائم سنگ مثانه که باعث مراجعه بیمار به اورولوژیست میشود شامل سوزش ادرار و تکرر ادرار و درد در زیر شکم در پایان ادرار کردن و کاهش جریان ادراری و وجود خون در ادرار میباشد. بعضی بیماران با احساس فوریت در ادرار و گاهی عدم توانایی کنترل ادرار مراجعه میکنند. خیلی اوقات بیمار با علائم مزمن ادراری حاصل بزرگی پروستات مراجعه میکنند و در سونوگرافی که اورولوژیست درخواست میکند سنگ مشخص میشود.

تشخیص سنگ مثانه

متخصصین برای تشخیص سنگ مثانه از آزمایش‌های متعددی از قبیل موارد زیر بهره می‌گیرند:

• معاینه: متخصص با دست گذاشتن روی پایین شکم متوجه بزرگ شدن مثانه می‌شود. ممکن است متخصص راست روده (رکتوم) را نیز معاینه کند تا بزرگ شدن پروستات را بررسی کند.
• آزمایش ادرار: نمونه‌ای از ادرار بیمار برای بررسی وجود خون، باکتری و مواد معدنی متبلور شده در ادرار آزمایش و تجزیه می‌شود.
• سی تی اسکن : در این روش تصویربرداری چندین تصویر رادیولوژی با هم تلفیق می‌شود تا تصویری دقیق از اندام‌های داخلی به دست آید.
• سونوگرافی: این روش امواج مافوق صوت به بدن تابانده می‌شود، این امواج به اندام‌های داخلی بدن برخورد می‌کند. با ثبت این بازتاب‌ها تصاویر سونوگرافی به دست می‌آید.
• رادیولوژی: تمام گونه‌های سنگ مثانه در رادیولوژی دیده نمی‌شود.
• پیلوگرام داخل وریدی: مایع مخصوصی در سیاهرگ‌ها تزریق می‌شود که به سمت کلیه و مثانه حرکت می‌کند. عکس رادیولوژی در طول این عمل گرفته می‌شود تا سنگ کلیه احتمالی مشخص شود.

عوارض سنگ مثانه

• اختلال عملکردی مزمن مثانه: سنگ‌های مثانه‌ای که معالجه نشده‌اند می‌توانند مشکلات ادراری طولانی‌مدت را به وجود بیاورند، مانند درد یا تکرر ادرار. این سنگ‌ها همچنین می‌توانند در سوراخ خروجی مثانه که به میزراه متصل می‌شود، تجمع پیدا کنند و مسیر عبور ادرار را مسدود سازند.
• عفونت‌های مجرای ادراری: عفونت‌های بازگشتی باکتریایی مجرای ادراری ممکن است ناشی از سنگ‌های مثانه باشند.

درمان سنگ مثانه

گاهی‌اوقات نوشیدن یک یا دو لیتر (حدود 6 تا 8 لیوان) آب در روز می‌تواند آنها را دفع کند. اگرچه این احتمالاً در افرادی که نمی‌توانند مثانه‌ را کامل خالی کنند، کار نمی‌کند. معمولاً جراحی مورد نیاز است و چند نوع هستند:

• خرد کردن و خارج کردن سنگ (سیستولیتولاپاکسی) از راه پیشابراه

سیستوسکوپ (لوله‌ای باریک با دوربین) داخل میزراه می‌شود تا سنگ را داخل مثانه پیدا کند و سنگ‌ها به وسیله‌ی لیزر یا امواج اولتراسوند که با سیستوسکوپ فرستاده می‌شوند به قطعات کوچک خرد می‌شوند. این تکه‌ها می‌توانند به وسیله‌ی مایعات شسته شده و از بین بروند. این روش رایج‌ترین درمان در بزرگسالان است.

• خرد کردن و خارج کردن سنگ (سیستولیتولاپاکسی) از راه زیر پوست استخوان شرمگاهی (سوپراپیوبی)

جراح، شکاف کوچکی در پوست نزدیک ناحیه‌ی شرمگاهی و به داخل مثانه ایجاد می‌کند تا سنگ‌ها را خارج کند. این روش برای سنگ‌های بسیار بزرگ و در کودکان که میزراهشان برای سیستوسکوپ کوچک است استفاده می‌شود.

• سیستوستومی (مثانه‌بری) باز

شبیه سیستولیتولاپاکسی از راه زیر پوست استخوان شرمگاهی، ولی شکاف بزرگ‌تر است. این جراحی وقتی انجام می‌شود که پروستات بزرگ شده جلوی شکاف کوچکتر را می‌گیرد یا دیورتیکول‌ها نیاز به برداشته شدن دارند.

پیشگیری از سنگ مثانه

سنگ‌های مثانه معمولاً بر اثر وضعیتی ایجاد می‌شوند که پیشگیری از آن دشوار است؛ ولی شما می‌توانید با رعایت نکات زیر احتمال تشکیل این سنگ‌ها را کاهش دهید:

• راجع به موارد غیر عادی در رابطه با ادرار سؤال کنید. معالجه‌ی زودهنگام بزرگ‌شدگی پروستات یا سایر مشکلات اورولوژیک ممکن است سبب کاهش خطر تشکیل سنگ مثانه شود.
• مایعات فراوان بنوشید. نوشیدن بیشتر مایعات به ویژه آب، ممکن است با کاهش غلظت مواد معدنی مثانه، از ایجاد سنگ جلوگیری نماید. میزان آب مصرفی به سن، اندازه، سلامت و میزان فعالیت شما بستگی دارد.

• چه عمل هایی در بیماریهای کلیه و مجاری ادراری (اورولوژی) با لاپاراسکوپی انجام می شود؟
  تاریخ انتشار : 1401-03-31تاریخ بروز رسانی : 1401-04-01


• علل و درمان سوزش ادرار در زنان
  تاریخ انتشار : 1401-02-03تاریخ بروز رسانی : 1401-02-04


• مراقبت قبل و بعد از سیستوسکوپی
  تاریخ انتشار : 1401-09-18تاریخ بروز رسانی : 1401-09-28


• دلایل وجود خون در ادرار مردان
  تاریخ انتشار : 1400-12-01تاریخ بروز رسانی : 1400-12-02


• احتباس ادرار و انسداد مجاری ادراری، علل و درمان
  تاریخ انتشار : 1401-03-18تاریخ بروز رسانی : 1401-03-19