آیا ضربه به بیضه باعث ناباروری میشود؟

بیضه‌ها نقش حیاتی در تولیدمثل و هورمون‌های مردانه ایفا می‌کنند. این غدد داخل کیسه‌ها و خارج بدن آویزان هستند. بیضه‌ها برخلاف سایر ارگان بدن فاقد ماهیچه و عضلات هستند در نتیجه بیشتر در معرض صدمات، ضربه و آسیب قرار می‌گیرند. آسیب دیدن بیضه درد توان‌فرسا، کبودی، تورم و حتی ناباروری را در موارد شدید به دنبال دارد. بیضه‌ها به دلیل اسفنجی بودن در اکثر موارد بخشی از ضربه وارده را جذب می‌کنند، بدون این که آسیب جدی ببینند. پارگی بیضه نوع نادری از آسیب بیضه است که در صورت وارد شدن ضربه مستقیم به بیضه یا فشرده شدن بیضه به استخوان‌های سخت شرمگاهی رخ می‌دهد. این نوع آسیب‌دیدگی باعث می‌شود خون به داخل کیسه بیضه ترشح کند و عوارض جدی چون ناباروری اقایان را ایجاد می‌کند. ارزیابی به‌موقع آسیب و درمان مناسب نتایج مثبتی به‌همراه خواهد داشت.

علت‌ ضربه به بیضه

ضربه چاقو، گلوله و یا ضربات توپ می‌توانند به بیضه‌ها آسیب برساند. این ضربات ممکن است باعث پاره‌شدن قسمتی از بیضه و یا تمام بیضه شده و یا حتی در برخی موارد موجب از دست دادن بیضه‌ها گردند.

برخی از شایع‌ترین علل آسیب بیضه‌ها عبارتند از:

• آسیب‌های ورزشی
• حوادث رانندگی
• حوادث دوچرخه سواری
• سر خوردن و افتادن
• ضرب‌وشتم
• حوادث در شرکت‌های صنعتی
• صدمات وارده در محل کار
• استفاده نادرست از ابزار کاری سنگین
• بی‌دقتی درحرکات و رفتار

علائم ضربه به بیضه

اولین نشانه آسیب به بیضه‌ها و یا کیسه بیضه‌ها درد شدید است. درد در اطراف بیضه‌ها ممکن است به ‌دلیل عفونت و یا تورم اپیدیدیم (اپیدیدیمیت) باشد. از آنجایی‌که اپیدیدیم دارای دیواره بسیار نازکی است هر نوع عفونت و یا آسیبی موجب قرمزی و تورم آن می‌شود. اگر اپیدیدیمیت درمان نشود در موارد نادر جریان خون به بیضه‌ها مسدود شده و در نتیجه باعث از دست دادن بیضه‌ها می‌گردد.

انواع آسیب‌های وارده به بیضه‌

تروما بیضه می‌تواند باعث بروز مشکلات زیادی شوند. به این علت که بیضه‌ها از بافت‌های مختلفی ساخته شده‌اند. کیسه بیضه همچنین از ساختارهای دیگری تشکیل شده که به بیضه متصل اند.

آسیب‌های بیضه شامل:

• بریدگی یا شکستگی: ضربه یا آسیب می‌تواند منجر به بریدگی و پارگی بافت سخت محافظت کننده‌ی اطراف بیضه شده و در نهایت به بیضه هم آسیب وارد شود. این واقعه بریدگی و یا شکستگی بیضه نام دارد.
• کوفتگی: زمانی که بر اثر تصادف رگ‌های خونی بیضه آسیب می‌بینند، منجر به بروز کوفتگی می‌شود. کوفتگی با خونریزی و کبودی همراه است.
• پیچ خوردگی: لوله‌ای که طناب منوی دارد، حاوی رگ‌های خونی است و از سمت شکم به بیضه‌ها می‌رسد. آسیب به کیسه بیضه، می‌تواند منجر به پیچ خوردگی این طناب منوی شود. پیچ خوردگی بیضه گاهی خود به خود و بدون اینکه ضربه و یا آسیبی وارد شود، رخ می‌دهد.
• هماتوسل: این واقعه زمانی رخ می‌دهد که خون زیر لایه‌ی محافظت کننده‌ی اطراف بیضه جمع می‌شود.
• تغییر مکان: برخی از تصادفات منجر می‌شوند که بیضه به جایی خارج از کیسه بیضه منتقل شوند. ممکن است بیضه در شکم، نزدیک استخوان شرمگاهی دور آلت تناسلی و یا دیگر نقاط اطراف کیسه بیضه تغییر مکان دهد. این واقعه معمولاً در تصادفات رانندگی با موتور سیکلت رخ می‌دهد.
• التهاب مجاری اپیدیدیم: ترومای بیضه می‌تواند منجر به آسیب به اپیدیدیم، التهاب و یا عفونی شدن آن شود. اپیدیدیم یک لوله پیچ خورده است که اسپرم‌ها را مدتی بعد از خروج از بیضه در خود نگه می‌دارد.
• عفونت: گاز گرفتگی توسط حیوانات هم می‌تواند باعث عفونت کیسه بیضه شود.
• جداشدگی کامل پوست: در این نوع از آسیب، کیسه بیضه کاملاً کنده می‌شود‌‌؛ مانند زمانی که سعی می‌کنید تا چسب را از دست خود جدا کنیم.

تشخیص آسیب بیضه

1. ارزیابی بالینی
2. سونوگرافی (برای آسیب بیضه)
3. یورتروگرافی رتروگراد (برای بررسی آسیب های اندام تناسلی مردان با احتمال برگشت منی به مجرای ادرار)

زمان مراجعه به پزشک

مراجعه در موارد زیر الزامی است:

• هر گونه آسیب به کیسه بیضه
• کبودی یا تورم کیسه بیضه
• مشکل در ادرار و یا ادرار خونی
• تب بعد از آسیب

درمان آسیب دیدگی بیضه

در صورتی که آسیب دیدگی خفیف باشد از درد بیضه به مرور زمان کاسته می شود و خود به خود درمان می شود و جای نگرانی ندارد اما در صورتی که آسیب وارد شده به بیضه شدید باشد باید به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که آسیب وارد شده بر بیضه باعث پیچ خوردگی بیضه شود برای درمان معمولاً جراحی باید صورت گیرد. در صورتی که ضربه وارده شده به بیضه بسیار شدید باشد جراح، کیسه بیضه را به منظور بخیه زدن پوشش روی بیضه بازمی کند. ممکن است در حین جراحی بخشی از بیضه یا گاهی تمام آن برداشته شود. در صورتی که کیسه بیضه در اثر یک تصادف آسیب شدیدی دیده باشد به منظور ترمیم پوست بیضه، پوست لازم از بخش های دیگری از بدن گرفته می شود.

در صورتی که آسیب وارد شده بر بیضه کم باشد روش هایی برای درمان ارائه شده است که در زیر به آنها اشاره شده است:

1. خودداری کردن از انجام دادن فعالیت های سنگین و استراحت کردن کافی
2. استفاده از کمپرس یخ بروی کیسه بیضه
3. مصرف مسکن برای کاهش درد و التهاب
4. مصرف آنتی بیوتیک به منظور جلوگیری از بروز عفونت

پیشگیری از آسیب بیضه

نمی‌توان از تمام آسیب‌دیدگی‌های بیضه پیشگیری کرد، با این حال با رعایت توصیه‌های زیر بهتر می‌توانید از بیضه‌ها محافظت کنید:

1. هنگام ورزش کردن از بیضه‌بند استفاده کنید. اگر در ورزش یا فعالیتی مانند مسابقه بیسبال یا ورزش‌های رزمی شرکت می‌کنید که احتمال دارد در طول آن ضربه شدیدی به بیضه‌ها وارد شود، کاپ محافظ را نیز فراموش نکنید. از اندازه بودن کاپ مطمئن شوید و آن را به خوبی روی آلت و بیضه‌ها قرار دهید.
2. بستن کمربند ایمنی وسایل نقلیه موتوری را فراموش نکنید.
3. هنگام دوچرخه سواری و موتورسواری احتیاط کنید.
4. هنگام کار با ماشین‌آلات و دستگاه‌هایی که ممکن است پوست یا لباستان به آنها گیر کند، مواظب باشید. در طول کار با این دستگاه‌ها لباس گشاد نپوشید و کمربندتان را سفت ببندید. تمام توصیه‌های ایمنی را به دقت رعایت کنید.