آیا التهاب مثانه خطرناک است؟

سیستیت اصطلاح پزشکی برای التهاب مثانه است. بیشتر اوقات التهاب ناشی از یک عفونت باکتریایی است و به آن عفونت دستگاه ادراری (UTI) می‌گویند. عفونت مثانه می‌تواند دردناک و آزاردهنده باشد و اگر عفونت به کلیه‌ها سرایت کند، می‌تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود.

به ندرت، سیستیت ممکن است به عنوان واکنشی به برخی داروها، پرتودرمانی یا محرک‌های بالقوه مانند اسپری بهداشتی زنانه، ژل‌های اسپرم کش یا استفاده طولانی مدت از کاتتر رخ دهد. سیستیت همچنین ممکن است به عنوان عارضه یک بیماری دیگر رخ دهد.

درمان معمول سیستیت باکتریایی آنتی بیوتیک است. درمان سایر انواع سیستیت به علت اصلی آن بستگی دارد.

علائم التهاب مثانه:

علائم و نشانه‌های سیستیت اغلب شامل موارد زیر می‌شود:

• میل شدید و مداوم برای ادرار کردن
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• دفع مکرر و مقدار کمی ادرار
• خون در ادرار (هماچوری)
• دفع ادرار کدر یا با بوی تند
• درد لگن
• احساس فشار در قسمت پایین شکم
• تب با درجه پایین

در کودکان خردسال، دوره‌های ادرار کردن تصادفی در طول روز نیز ممکن است نشانه عفونت دستگاه ادراری (UTI) باشد. شب ادراری به خودی خود با عفونت ادراری مرتبط نیست.

علت التهاب مثانه:

سیستم ادراری شامل کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادرار است. همه در حذف مواد زائد از بدن نقش دارند. کلیه‌ها مواد زائد خون را فیلتر کرده و غلظت بسیاری از مواد را تنظیم می‌کند. لوله‌هایی که حالب نامیده می‌شوند، ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌برند، جایی که تا زمانی که از طریق مجرای ادرار از بدن خارج شود، ذخیره می‌شود.

• سیستیت باکتریایی:

عفونت ادراری معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های خارج از بدن از طریق مجرای ادرار وارد مجرای ادرار شده و شروع به تکثیر کنند. بیشتر موارد سیستیت توسط نوعی باکتری اشریشیا کلی (E. coli) ایجاد می‌شود.

عفونت‌های باکتریایی مثانه ممکن است در زنان در نتیجه رابطه جنسی ایجاد شود. اما حتی دختران و زنان غیرفعال جنسی نیز مستعد ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری هستند، زیرا ناحیه تناسلی زنان اغلب دارای باکتری‌هایی است که می‌توانند باعث سیستیت شوند.

• سیستیت غیرعفونی:

اگرچه عفونت‌های باکتریایی شایع‌ترین علت سیستیت هستند، تعدادی از عوامل غیرعفونی نیز ممکن است باعث ملتهب شدن مثانه شوند. برخی از آن‌ها عبارتند از:

• سیستیت بینابینی: علت این التهاب مزمن مثانه که سندرم مثانه دردناک نیز نامیده می‌شود، نامشخص است. بیشتر موارد در زنان تشخیص داده می‌شود. تشخیص و درمان این بیماری می‌تواند دشوار باشد.
• سیستیت ناشی از دارو: برخی از داروها، به ویژه داروهای شیمی درمانی سیکلوفسفامید و ایفوسفامید، می‌توانند باعث التهاب مثانه شوند زیرا اجزای تجزیه شده داروها از بدن خارج می‌شوند.
• سیستیت پرتویی: پرتودرمانی ناحیه لگن می‌تواند باعث ایجاد تغییرات التهابی در بافت مثانه شود.
• سیستیت جسم خارجی: استفاده طولانی مدت از کاتتر می‌تواند فرد را مستعد عفونت‌های باکتریایی و آسیب بافتی کند که هر دو می‌توانند باعث التهاب شوند.
• سیستیت شیمیایی: برخی از افراد ممکن است به مواد شیمیایی موجود در برخی محصولات مانند شامپو، اسپری‌های بهداشتی زنانه یا ژل‌های اسپرم کش حساس باشند و ممکن است یک واکنش آلرژیک در مثانه ایجاد کنند که باعث التهاب شود.
• سیستیت همراه با شرایط دیگر: سیستیت گاهی ممکن است به عنوان عارضه سایر اختلالات مانند دیابت، سنگ کلیه، بزرگی پروستات یا آسیب نخاع رخ دهد.

عوامل خطرساز التهاب مثانه:

برخی از افراد بیشتر از دیگران به عفونت مثانه یا عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری مبتلا می‌شوند. زنان یکی از این گروه‌ها هستند. دلیل اصلی آناتومی فیزیکی آن‌ها است. زنان مجرای ادراری کوتاه‌تری دارند که مسافتی را که باکتری‌ها باید طی کنند تا به مثانه برسند را کاهش می‌دهد.

زنانی که بیشترین خطر ابتلا به عفونت ادراری را دارند، شامل کسانی هستند که:

• از نظر جنسی فعال هستند: آمیزش جنسی می‌تواند منجر به هل دادن باکتری به مجرای ادرار شود.
• از انواع خاصی از پیشگیری از بارداری استفاده می‌کنند: زنانی که از دیافراگم استفاده می‌کنند در معرض خطر ابتلا به عفونت ادراری هستند. دیافراگم‌هایی که حاوی عوامل اسپرم کش هستند، بیشتر خطر ابتلا را افزایش می‌دهند.
• حامله هستند: تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است خطر عفونت مثانه را افزایش دهد.
• یائسه هستند: تغییر سطح هورمون در زنان یائسه اغلب با عفونت ادراری همراه است.

سایر عوامل خطرساز در مردان و زنان عبارتند از:

• تداخل در جریان ادرار: این امر می‌تواند در شرایطی مانند سنگ در مثانه یا در مردان با پروستات بزرگ شده رخ دهد.
• تغییرات در سیستم ایمنی بدن: این نیز می‌تواند در شرایط خاصی مانند دیابت، عفونت HIV و درمان سرطان رخ دهد. سیستم ایمنی ضعیف خطر ابتلا به عفونت‌های باکتریایی و در برخی موارد ویروسی مثانه را افزایش می‌دهد.
• استفاده طولانی مدت از کاتترهای مثانه: این لوله‌ها ممکن است در افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن یا در افراد مسن مورد نیاز باشد. استفاده طولانی مدت می‌تواند منجر به افزایش آسیب‌پذیری در برابر عفونت‌های باکتریایی و همچنین آسیب بافت مثانه شود.

سیستیت در مردان بدون هیچ گونه مشکلات سلامتی مستعدکننده، نادر است.

عوارض التهاب مثانه:

زمانی که عفونت مثانه به درستی درمان شود، به ندرت منجر به عوارض می‌شود. اما اگر درمان نشود، می‌توانند به مشکل جدی‌تری تبدیل شوند. عوارض سیستیت ممکن است شامل موارد زیر باشد:

عفونت کلیه:

عفونت مثانه درمان‌نشده می‌تواند منجر به عفونت کلیه شود که به آن پیلونفریت نیز می‌گویند. عفونت کلیه ممکن است برای همیشه به کلیه‌ها آسیب برساند.

کودکان خردسال و بزرگسالان در معرض بیشترین خطر آسیب کلیه ناشی از عفونت مثانه هستند زیرا علائم آن‌ها اغلب نادیده گرفته شده یا با شرایط دیگر اشتباه گرفته می‌شود.

خون در ادرار:

در مورد سیستیت، ممکن است سلول‌های خونی در ادرار وجود داشته باشد که فقط با میکروسکوپ قابل مشاهده هستند (هماچوری میکروسکوپی) و معمولاً با درمان برطرف می‌شوند. اگر بعد از درمان سلول‌های خونی باقی بمانند، پزشک ممکن است برای تعیین علت به متخصصی دیگر ارجاع دهد.

خون در ادرار که قابل مشاهده است (هماچوری شدید) با سیستیت معمولی و باکتریایی نادر است اما این علامت در سیستیت ناشی از شیمی درمانی یا پرتودرمانی شایع‌تر است.

درمان التهاب مثانه:

عفونت مثانه معمولا با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. پزشک بر اساس نوع باکتری که در طول آزمایش ادرار یافت می‌شود، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند. برای درمان کافی عفونت، مصرف تمام آنتی بیوتیک‌هایی که پزشک تجویز می‌کند، مهم است.

برخی از آنتی بیوتیک‌های رایج عبارتند از:

• نیتروفورانتوئین
• سولفونامیدها (داروهای سولفا)
• آموکسی سیلین
• سفالوسپورین‌ها
• تری متوپریم/سولفامتوکسازول
• کینولون‌ها، مانند سیپروفلوکساسین

پیشگیری از التهاب مثانه:

سیستیت اغلب قابل پیشگیری نیست، اما اقدامات زیر ممکن است کمک کند:

• رعایت بهداشت بعد از رابطه جنسی
• استفاده از صابون‌های خنثی و بدون عطر در اطراف اندام تناسلی
• تخلیه کامل مثانه هنگام ادرار
• عدم به تعویق انداختن ادرار
• اجتناب از پوشیدن لباس زیر تنگ و شلوار تنگ
• پوشیدن لباس زیر نخی
• پاک کردن از جلو به عقب پس از اجابت مزاج
• استفاده از روان‌کننده در حین رابطه جنسی

کسانی که از کاتتر استفاده می‌کنند باید از پزشک یا پرستار بپرسند که چگونه هنگام تعویض کاتتر از آسیب جلوگیری کنند.

• چگونه از افتادگی مثانه جلوگیری کنیم؟
  تاریخ انتشار : 1401-07-26تاریخ بروز رسانی : 1401-08-02


• سندروم مثانه دردناک چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-09-22تاریخ بروز رسانی : 1400-11-21


• علت درد مثانه و تکرر ادرار
  تاریخ انتشار : 1401-01-25تاریخ بروز رسانی : 1402-04-30


• مثانه بیش فعال چیست و روش درمان آن چگونه است؟
  تاریخ انتشار : 1400-12-14تاریخ بروز رسانی : 1400-12-16


• مراقبت قبل و بعد از سیستوسکوپی
  تاریخ انتشار : 1401-09-18تاریخ بروز رسانی : 1401-09-28