عفونت کلیه چه علائم و عوارضی دارد؟

علائم عفونت کلیه:

علائم و نشانه‌های عفونت کلیه ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تب
• لرز
• درد پشت، پهلو یا کشاله ران
• درد شکم
• تکرر ادرار
• میل شدید و مداوم برای ادرار کردن
• احساس سوزش یا درد هنگام ادرار کردن
• تهوع و استفراغ
• چرک یا خون در ادرار (هماچوری)
• ادراری که بوی بد می‌دهد یا کدر است

علل عفونت کلیه:

اگرچه سیستم ادراری به گونه‌ای طراحی شده است که باکتری‌ها را از خود دور نگه دارد اما ممکن است مشکلاتی رخ دهد. اشریشیا کلی (E. coli) یا سایر باکتری‌های موجود در روده می‌توانند از طریق مجرای ادرار وارد دستگاه ادراری شوند. این باکتری‌ها می‌توانند به سمت مثانه حرکت کنند. وقتی این اتفاق می‌افتد، می‌تواند باعث سیستیت (التهاب مثانه) شود. همچنین می‌تواند باعث عفونت دستگاه ادراری (UTI) شود. سیستیت در 1 تا 3 درصد از زنان بالغ در سال رخ می‌دهد. اگر عفونت تا کلیه‌ها ادامه یابد می‌تواند باعث عفونت کلیه شود. این مشکلی نادر است اما می‌تواند شدید باشد. حدود 1 مورد از هر 30 مورد عفونت ادراری منجر به عفونت کلیه می‌شود.

در صورت ابتلای مکرر به عفونت مثانه یا داشتن مشکل ساختاری در دستگاه ادراری، احتمال ابتلا به عفونت کلیه بیشتر است. ادرار به طور معمول فقط در یک جهت جریان دارد (از کلیه‌ها به مثانه). اگر جریان ادرار مسدود شود یا در جهت اشتباه جریان یابد، ممکن است عفونت ایجاد شود. جریان ادرار می‌تواند با موارد زیر مسدود شود، از جمله:

• سنگ کلیه
• تومورهای داخل یا خارج مجاری ادراری
• مشکلات ساختاری دستگاه ادراری
• افراد مبتلا به دیابت یا ضعف سیستم ایمنی در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند. زنان باردار مبتلا به عفونت ادراری باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار گیرند. عفونت کلیه در یک زن باردار می‌تواند بسیار جدی باشد.

عوامل خطرزا:

عواملی که خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می‌دهند، عبارتند از:

زن بودن:

مجرای ادرار در زنان کوتاه‌تر از مردان است که باعث می‌شود باکتری‌ها از خارج از بدن به مثانه حرکت کنند. نزدیکی مجرای ادرار به واژن و مقعد نیز فرصت بیشتری برای ورود باکتری‌ها به مثانه ایجاد می‌کند.
عفونت هنگامی که در مثانه قرار می‌گیرد می‌تواند به کلیه‌ها سرایت کند. زنان باردار حتی بیشتر در معرض خطر عفونت کلیه هستند.

انسداد مجاری ادراری:

شامل هر چیزی است که جریان ادرار را کند می‌کند یا توانایی شما را برای تخلیه مثانه در هنگام ادرار کاهش می‌دهد، از جمله سنگ کلیه، چیزی غیرطبیعی در ساختار دستگاه ادراری، بزرگ شدن غده پروستات.

ضعف سیستم ایمنی:

شامل شرایط پزشکی است که سیستم ایمنی را مختل می‌کند، مانند دیابت و HIV. برخی از داروها، مانند داروهایی که برای جلوگیری از رد اعضای پیوندی مصرف می‌شوند نیز تأثیر مشابهی دارند.

آسیب اعصاب اطراف مثانه:

آسیب عصبی یا طناب نخاعی می‌تواند احساسات عفونت مثانه را مسدود کند، به طوری که از پیشرفت آن به سمت عفونت کلیه غافل شوید.

استفاده از سوند ادراری در دراز مدت:

کاتترهای ادراری لوله‌هایی هستند که برای تخلیه ادرار از مثانه استفاده می‌شوند. ممکن است یک کاتتر در حین و بعد از برخی روش‌های جراحی و آزمایش‌های تشخیصی استفاده شود.

داشتن شرایطی که باعث می‌شود ادرار به روش اشتباه جریان یابد:

در رفلاکس وزیکوورترال، مقدار کمی ادرار از مثانه به حالب‌ها و کلیه‌ها برمی‌گردد. افراد مبتلا به این بیماری در دوران کودکی و بزرگسالی بیشتر در معرض خطر عفونت کلیه قرار دارند.

عوارض عفونت کلیه:

اگر عفونت کلیه درمان نشود می‌تواند منجر به عوارض بالقوه جدی شود، مانند:

1. اسکار کلیه: می‌تواند منجر به بیماری مزمن کلیه، فشار خون بالا و نارسایی کلیه شود.
2. مسمومیت خون (سپتی سمی): کلیه‌ها مواد زائد خون را فیلتر می‌کنند و خون تصفیه شده را به بقیه بدن باز می‌گردانند. داشتن عفونت کلیه می‌تواند باعث گسترش باکتری از طریق جریان خون شود.
3. عوارض بارداری: زنانی که در دوران بارداری دچار عفونت کلیه می‌شوند، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای زایمان نوزادان کم وزن باشند.

پیشگیری از عفونت کلیه:

با انجام اقداماتی برای پیشگیری از عفونت مجاری ادراری، خطر ابتلا به عفونت کلیه را کاهش دهید، به ویژه بانوان:

• نوشیدن مایعات بخصوص آب: مایعات می‌توانند به حذف باکتری‌ها از بدن در هنگام ادرار کردن کمک کنند.
• ادرار کردن به محض احساس نیاز: زمانی که میل به ادرار کردن دارید، از تأخیر در دفع ادرار خودداری کنید.
• ادرار کردن بعد از مقاربت: ادرار کردن در اسرع وقت پس از مقاربت به پاکسازی باکتری‌ها از مجرای ادرار کمک می‌کند و خطر عفونت را کاهش می‌دهد.
• پاکسازی با دقت محل دفع: پاک کردن از جلو به عقب بعد از ادرار و پس از اجابت مزاج به جلوگیری از گسترش باکتری به مجرای ادرار کمک می‌کند.
• اجتناب از استفاده از محصولات زنانه در ناحیه تناسلی: استفاده از محصولاتی مانند اسپری‌های دئودورانت در ناحیه تناسلی می‌تواند تحریک کننده باشد.

تشخیص عفونت کلیه:

بسیاری از مشکلات در لگن و شکم می‌توانند علائمی مانند عفونت کلیه ایجاد کنند. پزشک می‌خواهد مشکل را به درستی تشخیص دهد تا بفهمد چه اتفاقی می‌افتد و بهترین درمان را پیدا کند.
برای تشخیص مشکل، پزشک ممکن است از آزمایش‌های زیر استفاده کند:

1. سابقه پزشکی: از شما سوالاتی در مورد علائم، زمان شروع آن‌ها و تاریخچه سلامت عمومی شما پرسیده می‌شود.
2. معاینه بدنی: شامل یک معاینه پزشکی عمومی برای جمع آوری نمونه خون و ادرار است. پزشک احتمالاً شکم شما را فشار می‌دهد تا درد یا حساسیت را بررسی کند.
3. آزمایش ادرار: نمونه‌ای از ادرار شما برای بررسی علائم عفونت آزمایش می‌شود. تعداد بالای گلبول‌های سفید و باکتری‌ها به معنای وجود عفونت است.
4. کشت ادرار: در کشت ادرار، باکتری‌های موجود در ادرار ممکن است در ظرف چند روز روی ظرف کشت رشد کنند. این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا بهترین آنتی بیوتیک مورد استفاده را تعیین کند.
5. کشت خون: کشت خون می‌تواند تشخیص دهد که آیا عفونت به خون شما سرایت کرده است یا خیر.
6. توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن): سی تی اسکن برای تشخیص عفونت کلیه ضروری نیست، اما تصاویر سه بعدی دقیق از دستگاه ادراری و کلیه‌ها را برای تشخیص مشکلات نشان می‌دهد. سی تی همچنین می‌تواند ببیند که آیا انسدادی وجود دارد که نیاز به درمان داشته باشد یا خیر.
7. سونوگرافی کلیه: سونوگرافی می‌تواند تصاویری از کلیه‌ها و حالب‌ها بگیرد تا نشان دهد که آیا زخم، سنگ یا موارد دیگری وجود دارد که مجاری ادراری را مسدود می‌کند یا خیر. این اطلاعات می‌تواند به تصمیم گیری در مورد درمان کمک کند.
8. سیستورتروگرام ادراری (VCUG): یک تصویر اشعه ایکس از مثانه و مجرای ادرار است که در حالی که مثانه پر است و در حین ادرار گرفته می‌شود و از رنگ کنتراست استفاده می‌کند. این آزمایش می‌تواند مشکلات موجود در مجرای ادرار و مثانه را نشان دهد.
9. معاینه دیجیتال رکتوم (DRE): یک معاینه فیزیکی از پروستات است. مردانی که ممکن است عفونت کلیه داشته باشند، احتمالا تست DRE را انجام می‌دهند تا ببینند که آیا پروستات متورم، گردن مثانه را مسدود می‌کند یا خیر.
10. اسکن دی مرکاپتوسوکسینیک اسید (DMSA): این آزمایش از مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو برای بررسی دقیق عملکرد کلیه‌ها استفاده می‌کند. دوربین‌ها و رایانه‌های ویژه تصاویری ایجاد می‌کنند تا ببینند کلیه‌ها عفونی، زخم یا آسیب دیده‌اند یا خیر.

پزشک همچنین به دنبال مشکلاتی است که می‌تواند باعث عفونت کلیه شود، مانند سنگ کلیه یا نقص مادرزادی. این موارد را می‌توان برای جلوگیری از عفونت‌های بعدی درمان کرد.

درمان:

عفونت کلیه با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. این دارو به صورت قرص برای مصرف در منزل ارائه می‌شود. اگر عفونت بسیار بد است یا اگر بیمار استفراغ می‌کند، ممکن است لازم باشد برای دریافت آنتی بیوتیک در رگ (IV) به بیمارستان بروید. برای التیام عفونت و جلوگیری از عود آن، مصرف دو یا چند هفته آنتی بیوتیک معمول است.

پس از درمان، از کشت ادرار برای اطمینان از عدم بازگشت عفونت استفاده می‌شود. اگر نیاز باشد، برای دو هفته دیگر دارو تجویز می‌شود. در صورت تکرار، تا 6 هفته از دارو می‌توان استفاده کرد. در صورت مشاهده انسداد در دستگاه ادراری یا نقص مادرزادی ممکن است نیاز به جراحی باشد.