تومور و سرطان غدد فوق کلیوی چیست؟
معمولا هر فردی در بدن خود دارای ۲ کلیه است که در بالای هر کدام از آنها یک غده‌ی فوق کلیه و (بطور مجموع دو غده فوق کلیه در بدن) وجود دارند. غدد فوق کلیوی که به نام غدد آدرنال (adrenal) نیز شناخته می‌شوند ساختارهای کوچکی هستند که رنگ زردمانندی داشته و بصورت طبیعی حدود ۱۰ گرم وزن دارند و جزو بخش اندوکرین بدن هستند. دستگاه اندوکرین بدن به مجموعه‌ی بافت‌ها یا اندام‌هایی گفته میشود که وظیفه‌ی تولید و ترشح هورمونها را دارند. به طور کلی هر غده‌ی فوق کلیوی دارای دو بخش است:
- بخش کورتکس آدرنال: به ساختار بیرونی غدد آدرنال کورتکس (cortex) گفته میشود. این بخش مسئول تولید 3 هورمون اصلی کورتیزول، آلدسترون و DHEA است. این هورمونها در کنترل متابولیسم بدن، فشار خون و ویژگی‌های ظاهری بدن مانند رشد موها و شکل بدن نقش دارند.
- بخش مدولا آدرنال: بخش درونی غده‌ی آدرنال بعنوان مدولا (medulla) شناخته میشود و در ترشح هورمون‌های اپی نفرین، نور اپی نفرین و دوپامین نقش دارند. این هورمونها در پاسخ به استرس‌ها و شرایط ستیز و گریز نقش دارند.
تومور و سرطان غدد فوق کلیه چیست؟
تقسیم سلول‌های طبیعی بدن بصورت بسیار دقیق توسط مکانیسم‌های پیچده کنترل میشود. گاهی سلول‌های طبیعی بدن دچار تغییرات یا همان جهش‌هایی می‌شوند که باعث میشود تقسیم سلولها از کنترل خارج شده و رشدی غیرطبیعی پیدا کنند. رشد غیرطبیعی سلولها منجر به ایجاد یک توده‌ی سلولی میشود که تومور نام دارد. تومورها ممکن است خوش خیم یا بدخیم باشند که شکل بدخیم آنها منجر به سرطان میشود. تومورهای خوش خیم به تومورهایی گفته میشود که در بخشی که ایجاد شده‌اند باقی می‌مانند اما تومورهای بدخیم از بافت اولیه جدا شده و به سایر بافت‌های سالم نیز انتقال یافته و موجب سرطانی شدن آنها نیز می‌شوند.
تومورهای موجود در غدد فوق کلیوی لزوما مراحل اولیه‌ی خود را در غدد فوق کلیوی شروع نمی‌کنند. به تومورهایی که آغاز آنها در غدد فوق کلیوی است تومورهای اولیه گفته میشود. گاهی اوقات تومورهای سرطانی ایجادشده در سایر اندام‌ها مانند ریه‌ها می‌توانند توسط فرایندی به نام متاستاز به غدد فوق کلیه منتقل شده و ایجاد سرطان کنند.
تومورهای اولیه‌ی غدد فوق کلیه شامل موارد زیر هستند:
- آدنوما (Adenoma)
- آدرنوکورتیکال کارسینوما (Adrenocortical carcinoma)
- نوروبلاستوما (Neuroblastoma)
- فئوکروموسایتوما (Pheochromocytoma)
چه فاکتورهایی احتمال ایجاد سرطان غدد فوق کلیوی را افزایش میدهند؟
برخی بیماری‌های توارثی وجود دارند که احتمال ایجاد سرطان و تومورهای غدد فوق کلیوی را افزایش میدهند. این مسئله اهمیت توجه به سابقه‌ی خانوادگی در بررسی افراد در طی روند معالجه توسط پزشک را نشان میدهد. از جمله این بیماریها که احتمال ایجاد تومور غدد فوق کلیوی را افزایش میدهند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- نئوپلازی چندگانه اندوکرین نوع 2 (Multiple endocrine neoplasia type 2(MEN2))
- سندورم لی فرامنی (Li-Fraumeni syndrome)
- سندروم ون هیپل لنداو (Von Hippel-Lindau syndrome)
- نوروفیبروماتوسیس نوع 1 (Neurofibromatosis type 1)
- کمپلکس کرنی (Carney complex)
- جهش‌های آنزیم سوکسینات دهیدروژناز
به بیان کلی‌تر آنچه موجب ایجاد سرطان غدد فوق کلیوی میشود بطور دقیقی مشخص نیست. با این حال افرادی که بیماری‌های ژنتیکی در اعضای خانواده و اقوام آنها لازم است تا از نظر ایجاد تومور در غدد فوق کلیوی خود مورد بررسی و آزمایش سالانه قرار بگیرند.
علائم ایجاد سرطان یا تومور غدد فوق کلیوی چیست؟
قبل از بررسی علائم و نشانه‌های تومورهای غدد فوق کلیوی بهتر است به این نکته اشاره کرد که وجود این علائم به معنی وجود الزامی سرطان یا تومور در غدد فوق کلیوی نیست. علائم شایع در افراد دارای سرطان یا تومورد غدد فوق کلیه شامل موارد زیر هستند:
- فشار خون بالا
- سطح پتاسیم پایین
- تپش قلب
- عصبانیت
- احساس نگرانی یا وجود حملات پنیک
- سردرد
- تعریق بالا
- دیابت
- درد در ناحیه شکم
- کاهش وزن بی‌مورد
- افزایش وزن بی‌مورد
- سستی
- رشد بیش از حد مو
- تغییر در ناحیه تناسلی
- جوش‌های غیر طبیعی یا غیر معمول
- تغییر در تمایلات جنسی
برخی اوقات فئوکروموسایتوما موجب افزایش ناگهانی و سریع فشار خون میشود. این فرایند بسیار خطرناک است و می‌تواند منجر به سکته، خونریزی، حملات قلبی و مرگ ناگهانی شود. بنابراین در صورتی که فردی علائم بیان شده را دارد بهتر است در اولین فرصت به پزشک مراجعه کرده و مورد بررسی قرار گیرد.
کدام راهکارهای درمانی می‌توانند در درمان سرطان یا تومورهای غدد فوق کلیوی موثر باشند؟
راهکارهای درمانی مختلفی برای درمان سرطان یا تومورهای غدد فوق کلیوی وجود دارند که بسته به میزان پیشرفت سرطان و نوع تومور دارد. روشهای رایج در درمان سرطان یا تومورهای غدد فوق کلیوی شامل موارد زیر هستند
- جراحی برداشتن تومور و بافت‌های اطراف آن
- استفاده از داروها مانند هورمون درمانی و شیمی درمانی
- پرتو درمانی
برخی از بدخیمی یا سرطان های مثانه پس از درمان، که ممکن است جراحی سرطان مثانه باشد یا شیمی درمانی و ... مجددا عود می‌کنند. این حالت از جمله در سرطان‌هایی با رشد سریع و غیرتهاجمی بیشتر مشاهده میشود. این مسئله بر اهمیت تشخیص درست نوع سرطان و روش درمانی استفاده‌شده تاکید می‌کند. همچنین باید به این مسئله نیز توجه داشت که تشخیص سرطان و بدخیمی‌های مثانه در مراحل اولیه‌ی خود تاثیر بسیار مهمی در احتمال موفقیت روشهای درمان سرطان مثانه خواهدداشت. اگر با علائم بدخیمی مثانه مواجه شدید؛ می‌توانید به ارولوژیست مراجعه نمایید تا با تشخیص به موقع بیماری شما، ریسک احتمالی مواجهه با عوارض سخت را به حداقل ممکن کاهش دهند.
نظرات کاربران درباره این مطلب :
این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .
