بیماری سرطان حالب چیست و چگونه تشخیص داده می شود؟

کلیه اندامی در دو طرف و پشت بدن است که وظیفه‌ی تصفیه‌ی خون را دارد. در اثر فعالیت کلیه، مواد زائد از خون جدا می‌شوند که ادرار نامیده می‌شوند. حالب (Ureter) به اندامی لوله‌ای‌شکل گفته می‌شود که کلیه را به مثانه متصل می‌کند. این لوله وظیفه دارد تا ادراری را که در اثر تصفیه خون در کلیه تولید شده‌است به مثانه منتقل کند. سرطان حالب به رشد غیرطبیعی سلول‌ها در حالب گفته می‌شود که در کنار یکدیگر توده‌ی سلولی غیرطبیعی به نام تومور ایجاد می‌کنند. این نوع سرطان شایع نیست اما در افرادی که به این نوع سرطان مبتلا می‌شوند تشخیص به موقع آن در روند درمان و تاثیر آن بسیار مهم هستند. این نوع سرطان در مردها بیشتر از زنان بروز می‌کند و افراد بالای 65 سال را بیشتر درگیر می‌کند. زمانی که تومورهای ایجادشده در حالب در محل اولیه‌ی خود باقی بمانند این نوع تومورها خوش‌خیم هستند.

علائم سرطان حالب چیست؟

در این نوع سرطان، مسیری که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می‌کند دچار آسیب و تغییر بافتی نامناسب می‌شود. علائم زیر از علائم شایع این بیماری هستند:

• وجود خون یا لخته‌ی خونی در ادرار
• گرفتگی عضلات یا درد در ناحیه‌ی پشت بدن
• تغییر رنگ ادرار به حالت تیره
• احساس ناراحتی یا سوزش در هنگام ادرارکردن
• احساس خستگی غیرطبیعی
• تکرر ادرار یا ایجاد ادرار ناگهانی
• کاهش وزن غیرطبیعی
• درد در محل ارتباط دنده‌ها با ستون مهره‌ها

عوامل ایجادکننده‌ی سرطان حالب و فاکتورهای خطر آن چیست؟

برخی عوامل ژنتیکی، محیطی و مرتبط با سبک زندگی وجود دارند که احتمال ایجاد سرطان حالب را افزایش می‌دهند. از جمله فاکتورهای خطر موارد زیر هستند:

• استفاده‌ی نادرست و بیش از حد از داروهای ضد درد (مسکن‌ها) حتی آن دسته از داروها که نیازی به نسخه‌ی پزشک ندارند.
• مصرف دخانیات از جمله سیگار
• افزایش سن
• جنسیت (در مردان بیشتر از زنان احتمال ایجاد سرطان حالب وجود دارد)
• عفونت مزمن کلیه یا سنگ کلیه
• تماس با مواد شیمیایی و صنعتی سرطانزا. این مواد از جمله در صنایع نساجی، پلاستیک‌سازی و چرم کاربرد دارند و لازم است تا نکات ایمنی در برخورد با آنها رعایت شوند.
• سایر بیماری‌های ژنتیکی در کلیه. برای مثال افراد مبتلا به سندروم لینچ احتمال بالاتری برای بروز سرطان حالب دارند.
• سابقه‌ی سرطان مثانه

راه‌های پیشگیری از سرطان حالب چیست؟

• از مواد شیمیایی سرطانزا به شدت دوری شود
• داروهای ضددرد به مدت طولانی و مقدار زیاد مصرف نشود.
• از مصرف دخانیات خودداری شود.

سرطان حالب چگونه تشخیص داده‌می‌شود؟

برای تشخیص اولیه‌ی سرطان حالب، معاینه‌ی فیزیکی انجام شده و از فرد سوالاتی در مورد علائم بیماری خود پرسیده می‌شود. با این حال حتی زمانی که توده‌ی سلولی بزرگ شده‌باشد نیز نمی‌توان آن را با لمس بدن و با معاینه‌ی فیزیکی تشخیص داد بلکه نیاز به بررسی‌های تخصصی و آزمایشگاهی مانند تست خون، آزمایش ادرار، سونوگرافی و روش‌های تصویربرداری مختلف وجود دارد.

1. تست ادرار: در این روش ترکیب شیمیایی ادرار بررسی می‌شود. آزمایش سایتولوژی ادرار می‌تواند سلو‌ل‌های غیرطبیعی (سرطانی) موجود در ادرار را شناسایی کند.
2. یورتروسکوپی (Ureteroscopy): در این روش ابتدا یک لوله‌ی نازک از لوله‌ی پیشاب وارد شده و پس از عبور از مثانه به لوله‌ی حالب می‌رسد. سپس بخشی از بافت حالب برداشته شده و بعنوان نمونه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
3. تصویربرداری سی‌تی اسکن با بهبود کانتراست (Contrast-enhanced CT Scan): در این روش تصویربرداری که نوع ویژه‌ای از تصویربرداری سی‌تی اسکن است ابتدا یک لوله‌ی نازک به نام کاتتر به درون رگ خونی وارد می‌شود. از طریق این لوله رنگ ویژه‌ای به درون رگ تزریق می‌شود. البته این ماده با مواد رنگی مرسوم متفاوت است و علت رنگ نامیدن آن به دلیل این است که هنگام برخورد اشعه‌ی ایکس می‌توانند تصویر ایجاد کنند. پس از تزریق این رنگ‌ها به درون رگ‌، در بدن جریان پیدا می‌کند و همزمان تصاویری با اشعه ایکس از فرد گرفته می‌شود. در صورتی که مسیری در بدن دچار انسداد و گرفتگی شده‌باشد این رنگ در پشت محل انسدادیافته جمع می‌شود و در تصویر اشعه‌ی ایکس ناحیه‌ی مسدودشده را نمایان می‌کند.
4. روش پایلوگرام داخل رگی (Intravenous pyelogram: IVP): در این روش نیز ماده‌ای به عنوان ماده‌ی ایجادکننده‌ی کنتراست تزریق می‌شود که کمک می‌کند تصاویر با دقت بسیار بالا از کلیه، حالب و مثانه ایجاد شود.
5. تصویربرداری ام آر آی (MRI): این روش تصویربرداری با استفاده از جریان میدان مغناطیسی و امواج رادیویی می‌تواند تصاویری از مجراهای ادراری ایجاد کند.
6. آزمایش خون: این روش برای تشخیص وجود سلول‌های سرطانی یا ناهنجاری‌های دیگر در خون به کار می‌رود.
7. تصویربرداری فراصوتی از کلیه (سونوگرافی کلیه): در این روش نیز با استفاده از ابزار ویژه‌ای و با استفاده از امواج صوتی تصاویری از کلیه‌ها ایجاد می‌شود.